Çfarë vlerash mbart premtimi i dhënë nga një lojtar te një klub? Ajo që shumë nuk e dinë është se në kulturën shqiptare, fjala e dhënë, e njohur si “besa”, ka një rëndësi që tejkalon edhe kontratat më të forta.
Marrëveshjet dhe kontratat në botën e sportit janë të zakonshme, por nganjëherë, në kulturat e caktuara, ekzistojnë kode etike që bëjnë që ato të merren shumë më seriozisht. Një prej këtyre kodëve është “besa”, e cila është një nga themelet e traditës shqiptare. Si një formë e natyrshme e lidhjes së besnikërisë, ajo shpesh ndihmon në formësimin e marrëdhënieve, jo vetëm në jetën personale por edhe në atë profesionale.
Për shqiptarët, “besa” përfaqëson nderin, besueshmërinë dhe qëndrueshmërinë në fjalë. Kjo traditë ka rrënjë të thella dhe është e lidhur ngushtë me identitetin kulturor. Në kontekstin e futbollit, ajo merr një qëndrim edhe më të fortë. Një shembull i spikatur është ai i Ardon Jasharit, mesfushorit të Milanit, i cili ka përmbushur një angazhim me këtë klub që është konsideruar më shumë se një kontratë e zakonshme.
Historia e “besës” fillon në Shqipëri, ku respektimi i fjalës së dhënë është thelbësor. Kur një shqiptar jep “besa”, ata ndihen të obliguar ta mbajnë atë. Kjo vlen sidomos për Jasharin, i cili, pavarësisht se kishte oferta më të mira financiare nga klube të tjera, zgjodhi të qëndrojë besnik ndaj fjalës së dhënë për Milanin. Një sjellje e tillë është e përshëndetur nga shoqëria shqiptare si një shembull të drejtësisë dhe nderit.
Ky kod etik, që riconohet në futbollin ndërkombëtar, e bën sportin më shumë se thjesht një përballje fizike. Ai e jep kuptimin e marrëdhënieve njerëzore, duke nënvizuar rëndësinë e besës si një ngjyrim të thellë të identitetit. Pjesëtarët e komunitetit, që ndajnë këtë vlerë, ndihen të fuqishëm dhe të mbrojtur nga një moral të përbashkët, që qëndron mbi dinamikat e zakonshme tregtare.
E rëndësishme të theksohet është se “besa” ka ndihmuar shpëtimin e shumë hebrenjve gjatë Holokaustit. Kjo dëshmon se besimi dhe nderi mund të tejkalojnë edhe vështirësitë më të mëdha. Është një filozofi që ende mbijeton në shoqërinë shqiptare sot, ku nderi si koncept është i lidhur ngushtë me identitetin dhe reputacionin shoqëror.
Ashtu si në shekujt e kaluar, edhe sot, fjalën e dhënë e kanë shumë për zemër shqiptarët. Në Shqipërinë bashkëkohore, një nga fyerjet më të rënda është të quhesh “i pabesë”, një term që reflekton vlerat e thella kulturore. Ndonëse jemi në një epokë ku shumë norma kanë ndryshuar, për shqiptarët, ruajtja e “besës” mbetet një virtut i pamohueshëm.
Me këtë në mendje, Jashari ka demonstruar se ndjenjat e përgjegjësisë dhe nderit janë çdoherë më të rëndësishme se oferta financiare. Kjo sjell tërheqjen e rëndësisë së marrëdhënieve të ndërtuara mbi besim në sportin e sotëm dhe bën që të kuptojmë se çdo premtim, veçanërisht në sport, ka një vlerë jetike që tejkalon çdo marrëveshje materialiste.
Si rezultat i çdo vendimi të tillë, vlen të theksohet se sporti është më shumë se një garë, është një botë ku besimi dhe nderi kanë një vend të veçantë. Ardon Jashari është thjesht një shembull i gjallë i kësaj filozofie dhe i rëndësisë që përmban “besa” në jetën dhe karrierën e tij, simbolizuar përmes lidhjeve të tij të forta me Milanin.
