Komisioni i përbashkët për personat e zhdukur në luftën e fundit në Kosovë do të mbajë më 15 janar takimin e parë në Bruksel. Megjithatë, familjarët e të pagjeturve shfaqin skepticizëm për rezultatet e këtij takimi, duke pohuar se Serbia vazhdon të neglizhojë procesin për zbardhjen e fatit të personave që janë zhdukur me dhunë.
Ahmet Grajqevci, anëtar i Këshillit Koordinues të Familjarëve të Personave të Pagjetur, thekson se çështjet humanitare duhet të trajtohen veçmas nga ato politike. Ai shpreh shqetësim se takimi në Bruksel është një përpjekje tjetër pa baza për të nxjerrë në pah një zgjidhje, duke e trajtuar si një ngjarje mediatike, pa ndonjë përkushtim real për t’u arritur rezultate.
“Ky takim është thjesht një mundësi tjetër për të treguar se po bëhet diçka. Ne jemi të vetëdijshëm se deri më tani çdo përpjekje e tillë nuk ka sjellë asnjë rezultat konkret. Ne jemi të shqetësuar se Serbia nuk ka vullnetin për të zbardhur fatin e personave të zhdukur, e cila është një çështje që kërkon veprim me urgjencë dhe transparencë,” shprehet Grajqevci.
Në dhjetor të vitit të kaluar, Kosova dhe Serbia arritën një marrëveshje për të zbatuar Deklaratën e përbashkët për personat e zhdukur me dhunë. Kjo marrëveshje parashikon krijimin e një Komisioni të Përbashkët që do të mbikëqyrë zbatimin e kësaj deklarate, i cili do të drejtohet nga Bashkimi Evropian, me mbikëqyrje nga Komiteti Ndërkombëtar i Kryqit të Kuq.
Përkundër marrëveshjes së arritur, ka shqetësime se rrugës do të dalin pengesa dhe se procesi mund të zvarritet. Grajqevci insiston se bashkësia ndërkombëtare duhet të ushtrojë më shumë presion mbi Serbinë për të zbardhur fatin e personave të pagjetur në Kosovë.
“Hapja e arkivave serbe është një pikë kyçe që duhet të adresohet. Ne besojmë se këto arkiva përmbajnë informata të rëndësishme që mund të ndihmojnë në zgjidhjen e çështjes, por Serbia ka treguar mungesë transparence dhe bashkëpunimi,” thekson ai.
Për më tepër, emisari i Bashkimit Evropian për dialogun Kosovë-Serbi, Miroslav Lajçak, ka nënvizuar rëndësinë e këtij takimi dhe ka deklaruar se axhenda e javës në Bruksel do të jetë e fokusuar në çështjen e personave të zhdukur. Ai ka theksuar se zhvillimet e fundit kërkojnë një angazhim të rinovuar dhe konstruktiv nga të dyja palët.
Cilësia e përfaqësimit të Kosovës në këtë takim është gjithashtu një çështje e rëndësishme për familjarët. Kryetari i Komisionit qeveritar për personat e zhdukur, Andin Hoti, e ka konfirmuar se Halil Cenaj do të jetë përfaqësuesi i delegacionit të Kosovës. Familjarët e të pagjeturve kërkojnë që përfaqësuesit të jenë të mirë përgatitur dhe të kenë njohuri të thella mbi procesin për të arritur rezultate të dukshme.
“Ne besojmë se është jetike të kemi një ekip të përgatitur, të njohur me detajet e këtij procesi. Këtë e themi sepse kemi argumente dhe fakte të forta që mbështesin kërkesat tona,” përfundon Grajqevci.
Më 2023, Kosova dhe Serbia arritën një marrëveshje për Deklaratën e përbashkët për personat e zhdukur, e cila përfshin qasjen në informacione të besueshme dhe disponibilitetin e dokumenteve të rëndësishme për përcaktimin e fatit të personave të zhdukur. Shifrat flasin për mbi 13.000 civilë të vrarë gjatë luftës së viteve 1998/99 nga forcat serbe, dhe për mbi 6.000 të zhdukur me dhunë, një numër i konsiderueshëm prej të cilëve vazhdojnë të mbeten të paidentifikuar./