Një mjek i përgjithshëm (GP) ka paralajmëruar ata që shpesh ndihen të lodhur të jenë të vëmendshëm ndaj dy shenjave të rrezikshme që mund të tregojnë një sëmundje të rëndë dhe dobësuese.
Ndërsa ndjenja e lodhjes për periudha të caktuara zakonisht nuk është shqetësuese, nëse vazhdon për disa javë ose më shumë, duhet të kërkoni ndihmë mjekësore, paralajmëron Dr. Milli Raizada, një mjeke e NHS-së e specializuar në shëndetin hormonal. Shumë njerëz e injorojnë lodhjen e vazhdueshme, duke e përshkruar si rezultat të stilit të jetesës, por kjo mund të jetë një gabim i madh.
Është gjithashtu thelbësore të vizitoni një mjek nëse lodhja shfaqet pas aktivitetesh të lehta fizike, siç është ngjitja e shkallëve apo një klasë yoga – një fenomen i njohur si lodhje pas mundimit fizik (post-exertional malaise). Kjo dukuri mund të jetë një tregues i rëndësishëm dhe nuk duhet neglizhuar, pasi mund të lidhësh me sëmundje si sindroma e lodhjes kronike (CFS), e njohur gjithashtu si mialgjia encefalomieliti (ME), sipas Dr. Raizadas.
Kjo gjendje, e cila prek rreth 250,000 njerëz në Mbretërinë e Bashkuar, karakterizohet nga probleme të rënda me gjumin, vështirësi në të menduarit, përqendrim dhe kujtesë. Dhimbja kronike dhe lodhja mund të ndikojnë ndjeshëm në cilësinë e jetës, duke i bërë pacientët të përballen me sfida të mëdha në aktivitetet e përditshme.
Shumë pacientë e kanë pothuajse të pamundur të bëjnë një jetë normale, pasi simptomat u kufizojnë aftësinë për të punuar dhe për të kryer aktivitetet e përditshme. Sipas Kolegji Mbretëror i Kirurgëve, vetëm 10 për qind e atyre që vuajnë nga kjo gjendje marrin një diagnozë. Kjo është një situatë alarmante, duke marrë parasysh se lodhja e vazhdueshme mund të jetë shenjë e një problemi shumë më të gjerë.
Dr. Raizada thekson se disa nga simptomat kryesore shpesh neglizhohen. “Lodhja e zgjatur dhe e vazhdueshme për më shumë se gjashtë muaj përmbush kriteret diagnostikuese për CFS/ME, por edhe lodhja që vazhdon për disa javë nuk duhet injoruar,” tha ajo për HuffPost UK. Një vlerësim i hershëm dhe analizat e gjakut mund të ndihmojnë në identifikimin ose përjashtimin e shkaqeve të mundshme, duke e bërë këtë një hap të rëndësishëm drejt mbrojtjes së shëndetit.
Simptoma të tjera të kësaj sëmundjeje – e cila ka prekur edhe komedianen Miranda Hart – mund të përfshijnë vështirësi njohëse, si probleme me kujtesën dhe përqendrimin, të cilat mund të shkaktojnë frustrim dhe lodhje të shtuar. “Dhimbje muskulore ose të kyçeve, dhimbje koke të pashpjegueshme, marramendje ose palpitacione në zemër” mund të shoqërojnë gjithashtu lodhjen, duke krijuar një cikël të vështirë për t’u ndalur.
E njëjta gjë vlen edhe për “dhimbjet e shpeshta të fytit ose gjëndrat e fryra, që sugjerojnë një mosfunksionim të sistemit imunitar”, shtoi Dr. Raizada. Këto simptoma mund të jenë të frikshme dhe shpesh nuk njihen si shenja të një sëmundjeje më të rëndë, duke e bërë procesin e diagnostikimit edhe më të ndërlikuar.
Si trajtohet sindroma e lodhjes kronike?
Nuk ka një kurë për CFS, por mjekët mund të përdorin disa ilaçe për të trajtuar simptomat, përfshirë antidepresantët, fizioterapinë dhe këshillimin. Me rëndësi thelbësore është menaxhimi i energjisë, që mund të jetë një nga trajtimet më efektive, duke ofruar udhëzime se si të shfrytëzohet më së miri energjia e disponueshme pa përkeqësuar simptomat. Pacientët shpesh gjejnë lehtësim duke ndjekur një regjim të rregullt dhe duke shmangur stresin e tepruar.
Historia e Miranda Hart me sindromën e lodhjes kronike
Vitit e kaluar, aktorja dhe komediania Miranda Hart tregoi për luftën e saj 30-vjeçare me sindromën e lodhjes kronike, e cila e la të shtrirë në shtrat dhe pa gëzim në jetë. Kjo tregon se si lodhja e pësuar gjatë viteve mund të ndikojë thellësisht në jetën e individëve, duke penguar përvojat e tyre të përditshme dhe marrëdhëniet sociale.
Fillimisht, ajo u diagnostikua gabimisht me agorafobi (frikë nga hapësirat e hapura), por më vonë mësoi se sëmundja e patrajtuar e Lyme ishte zhvilluar në sindromën e lodhjes kronike (ME). Historia e saj është një kujtesë e rëndësishme për profesionistët e shëndetit për të qenë të kujdesshëm dhe për të dëgjuar me vëmendje ankesat e pacientëve.
Në autobiografinë e saj, Miranda tha se kishte luftuar për të përballuar simptoma neurologjike të frikshme, të cilat filluan kur ajo ishte vetëm 14 vjeç. Pavarësisht sfidave, ajo ka përfshirë në veprat e saj atë që ka mësuar nga përvoja e saj dhe po përpiqet të ndihmojë të tjerët që vuajnë nga e njëjta gjendje.
Ajo shpjegoi se gjendja e saj u përkeqësua ndjeshëm në të 40-at, së bashku me një rritje të lodhjes. Duke kujtuar momentin kur mori diagnozën e saj, ajo tha:
“Mbylla laptopin pas asaj thirrjeje në Zoom dhe thjesht qëndrova e heshtur, e tronditur.”
“Ndjeva një përzierje emocionesh – isha e shokuar, por edhe ndjeva një trishtim të thellë dhe zhgënjim.” Miranda e përshkruan se si kishte pasur dyshime për shëndetin e saj për më shumë se tre dekada, duke shpresuar që ndonjëherë të merrte një përgjigje për ndjenjat e saj.
“Për më shumë se tre dekada, KISHA DITUR se diçka nuk shkonte.” Kjo e fundit tregon se sa e rëndësishme është të njihet dhe të trajtohet lodhja si një simptomë serioze, dhe jo si një shenjë dobësie ose paaftësie. Lumi i informacionit dhe mbështetjes është kritik në këtë luftë.
“Më kujtohen të gjitha herët që u kam thënë mjekëve të ndryshëm: ‘Ndjej sikur jam e helmuar’, ose ‘Është si të kem grip çdo ditë, por pa temperaturë’.” Ajo thekson se janë momentet e tilla që njerëzit duhet t’i ndajnë hapur, për t’u dhënë shpresë dhe për të inkurajuar të tjerët të kërkojnë ndihmë kur është e nevojshme.
“(Është e pabesueshme sesi trupi nganjëherë mund të na tregojë saktësisht se çfarë po ndodh.) Të kuptuarit e vetës dhe të trupit tuaj është një udhëzim i rëndësishëm në përballjen me sëmundje si CFS. Progresi në kërkimin për të kuptuar dhe trajtuar këtë gjendje është i nevojshëm, dhe njohja e lodhjes si një simptomë serioze është hapi i parë drejt përmirësimit.
“Ndjeva zemërim për herët kur më ishte thënë se duhej të kem agorafobi. Kjo përvoja është një shembull i qartë se sa problematike mund të jetë diagnoza e saktë; çdo gabim në diagnostikim mund të ndikojë në jetën e dikujt në mënyrë të thellë. “Mundohesha ta trajtoja si të tillë, kur në fakt ishte mungesa e energjisë dhe ndjeshmëria ekstreme ndaj dritës dhe zhurmës që më bënte të rrëzohesha kur dilja jashtë apo përpiqesha të isha pjesë e ndonjë aktiviteti apo ambienti të gjallë.” Kjo historicitet e saj shtron nevojën për më shumë vëmendje dhe mbështetje për ata që po përballen me lodhjen kronike, dhe u ofron atyre një shpresë që ndihma është e mundur.