Pas certifikimit të zgjedhjeve parlamentare të 9 shkurtit, rruga për Kuvendin e Kosovës është plotësisht e hapur. Presidentja, Vjosa Osmani, do të thërrasë seancën konstituive brenda tridhjetë ditëve, për të vendosur bazat e legjislaturës së re.
Megjithatë, është e rëndësishme të kuptohet se legjislatura e nëntë nuk konsiderohet e konstituar derisa të zgjidhen trupat e Kuvendit, përfshirë kryetarin, nënkryetarët dhe kryesinë. Kjo procedurë është themelore për funksionimin e Kuvendit, duke siguruar që çdo gjë të jetë në rregull përpara se të fillojnë punimet.
Ekspertët ligjorë parashikojnë se mund të ketë vonesa në procesin e konstituimit të Kuvendit, pavarësisht seanca e thirrur për betimin e deputetëve. Problematika lidhet kryesisht me kompozicioni politik dhe numrat e deputetëve që do të përfaqësojnë partitë e tyre, në një kontekst ku çdo vendim është i rëndësishëm për stabilitetin qeverisës.
Si partia fituese e zgjedhjeve, Lëvizja Vetëvendosje është në një pozitë të privilegjuar, por nuk pritet të avancojë me nominimin e kryetarit të Kuvendit pa siguruar një koalicion të fortë. Procesi politik në Kosovë është kompleks dhe ndonjëherë i paqartë, duke kërkuar një strategji të mirëkoordinuar për të arritur marrëveshje me partitë e tjera.
Eugen Cakolli, hulumtues në Institutin Demokratik të Kosovës (KDI), tregon se certifikimi i rezultatëve pritet të ndodhë javën e ardhshme, pas mbylljes së ankesave në Gjykatën Supreme. Ky është një hapi formalisht i rëndësishëm që hap rrugën për procesin e konstituimit të Kuvendit dhe, më pas, për formimin e qeverisë.
Gjithashtu, Cakolli thekson se afati optimal për përfundimin e të gjitha procedurave gjyqësore është në mes ose në fund të javës së ardhshme, duke i dhënë kështu mundësinë KQZ-së të certifikojë rezultatet. Në përvojën e mëparshme, presidentët kanë vepruar shpejt për të thirrur seancën konstituive që pas certifikimit, dhe një rëndësi e madhe iu jepet këtij momenti.
Një tjetër ekspert, Kadri Kryeziu, ish-anëtar i Gjykatës Kushtetuese, thekson se legjislatura e nëntë nuk mund të konsiderohet e konstituar pa zgjedhur kryetarin e Kuvendit dhe kryesinë. Kjo do të thotë se toplogjia e Kuvendit është me rëndësi të madhe për të rifilluar bisedimet për formimin e qeverisë, pasi çdo vonesë e tillë mund të sjellë pasoja politike të rënda.
Një vendim i rëndësishëm është ai i Gjykatës Kushtetuese të vitit 2014, ku caktohet se vetëm partia fituese ka të drejtë të propozojë kandidatin për kryetar të Kuvendit. Pra, nëse nuk arrihet një koalicion, ekziston mundësia e një krize politike të zgjatur, ku Kuvendi mund të mbetet në një situatë të paqartë.
Sipas rezultateve të zgjedhjeve të 9 shkurtit, Lëvizja Vetëvendosje ka marrë 42.30% të votave, duke rezultuar në 48 deputetë, ndjekur nga Partinë Demokratike të Kosovës me 20.95% dhe 24 deputetë. Nën këtë kontekst, është thelbësore për Vetëvendosjen që të sigurojë mbështetje të mjaftueshme për shpalljen e qeverisë dhe për të siguruar stabilitetin e ardhshëm në vend.
Me një situatë të tillë, roli i partive të tjera dhe gatishmëria e tyre për të biseduar dhe bashkëpunuar është kritike. Është një moment vendimtar për të gjithë aktorët politikë në Kosovë, dhe çdo shpërbërje e dialogut mund të sjellë pasoja të rënda për integrimin e vendit në institucionet e tij demokratike.