Çfarë ndodh në një vend kur lidershipi i tij mungon? Ky është një pyetje që po mbetet pezull në Kosovë, teksa situata politike vazhdon të jetë në kaos.
Tërheqja e Presidentes Vjosa Osmani nga kërkesa në Gjykatën Kushtetuese është një lëvizje që ngre shumë interrogativa lidhur me institucionet e vendit.
Eugen Cakolli, përfaqësues nga Instituti Demokratik i Kosovës, shpreh pikëpamje të thella mbi këtë çështje. Ai deklaron se ndonëse Osmani ka tërhequr kërkesën, kjo nuk e ndalon gjykatën të vazhdojë shqyrtimin e çështjes, veçanërisht kur ajo ka interes të rëndësishëm publik.
“Institucioni më i lartë i drejtësisë në vend ka detyrën të japë përgjigje në një fazë kur Kuvendi është në një situatë mjaft të komplikuar, duke mos u konstituuar brenda afatit kushtetues. Kjo kërkon një vlerësim të thellë nga ana e Kushtetueses,” thekson Cakolli.
Arsyetimi i tij është se institucioni i drejtësisë është i vetmi që ka kompetencën për të sjellë një zgjidhje ligjore në një situatë kaq të rëndësishme, që e prek direkt funksionimin e demokracisë.
Një tjetër aspekt i rëndësishëm është se partive aktuale politike nuk po iu adresohen qartë pasojat juridike që do të vijnë nga moskonstituimi i Kuvendit brenda afatit 30-ditor. Cakolli beson se ky është një lajm i keq për sistemin demokratik.
Duke u ndalur tek lëvizja e Presidentes për tërheqjen e kërkesës, Cakolli ngre pikëpyetje mbi arsyetimin e saj. Ajo kishte argumentuar se caktimi i gjyqtarit Radomir Llaban si raportues është një arsye e mjaftueshme për të bërë një lëvizje të tillë, por Cakolli është skeptik.
Ai thekson se roli i gjyqtarit raportues nuk e përcakton fatin përfundimtar të rastit. Vetëm nëse një panel prej tre gjyqtarësh e propozon papranueshmërinë dhe askush tjetër nuk e kundërshton, rasti do të mbyllet. Nëse ndodh ndryshe, ai kalon për shqyrtim të plotë nga gjykata.
Cakolli përfundon duke bërë thirrje për reflektim rreth rëndësisë që ka një vendim i tillë, duke theksuar se vendimet duhet të merren me shumicë votash për çdo pikë, përfshirë edhe pranueshmërinë. Ky proces kërkon një angazhim të plotë nga gjykatësit dhe është jetik për integritetin e sistemit gjyqësor në Kosovë.
Çështja e kompleksitetit institucional është e hapur dhe kërkon vëmendje të veçantë nga të gjithë aktorët politikë dhe atë të drejtësisë. Si do të reagojë publik? Do të ketë një ndikim të drejtpërdrejtë mbi zgjidhjen e krizës politike që ka mbërthyer vendin?