Një medikament i ri për Alzheimerin, që kushton 60,000 funte në vit dhe cilësohet si trajtimi i parë që ngadalëson përparimin e kësaj sëmundjeje që shkatërron kujtesën, është një mashtrim që sjell përfitime të papërfillshme në këmbim të rreziqeve vdekjeprurëse, kanë paralajmëruar ekspertët.
Donanemab është përshkruar si “një shpresë e re” në luftën kundër demencës, pasi studimet sugjerojnë se ai ngadalëson sëmundjen në fazat e saj të hershme. Tani, një klinikë në Londër është bërë e para në Evropë që e ofron ilaçin në mënyrë private për një shumë tepër të lartë të parave, pasi autoritetet shëndetësore britanike refuzuan ta financojnë atë.
Sipas autoriteteve shëndetësore, përfitimet e trajtimit nuk janë të mjaftueshme për të justifikuar koston. Një mjek i njohur për ekspertizën e tij në këtë fushë, profesor Rob Howard nga University College London, ka shprehur dyshimet e tij për efikasitetin e ilaçit, duke nënvizuar se pacientët mund të rrezikojnë një komplikacion të rëndë dhe të pakthyeshëm gjatë trajtimit.
“Rreth 40% e pacientëve që trajtohen me këtë klasë ilaçesh zhvillojnë ënjtje dhe gjakderdhje në tru,” ka thënë ai. “Në shumicën e rasteve, nuk është diçka serioze. Por në rreth 1% të rasteve, kjo mund të çojë në pasoja të rënda si goditje në tru dhe vdekje.”
Nga ana tjetër, përfitimet e Donanemabit janë të papërfillshme, sipas profesor Howard. “Testimet klinike janë shumë të qarta. Ato tregojnë se ndryshimi mes pacientëve që marrin ilaçin dhe atyre që marrin placebo pas 18 muajsh është i vogël. Një mjek me përvojë nuk do të ishte në gjendje të dallonte ndryshimin mes një pacienti që ka marrë trajtimin për 18 muaj dhe një tjetri që ka marrë një placebo,” thotë ai.
Ekspertë të tjerë gjithashtu kanë mbështetur këtë pikëpamje, duke e quajtur çmimin e ilaçit si “qesharak”. Profesori Bart De Strooper, një ekspert i njohur i sëmundjes së Alzheimerit në University College London, ndan një mendim të ngjashëm duke theksuar se është e vështirë të përcaktohet se cilët pacientë mund të përfitojnë realisht prej tij.
Për më tepër, profesori Tom Denning nga Qendra për Demencë në Universitetin e Nottingham, është dakord me vendimin e autoritetit rregullator NICE për të refuzuar financimin e Donanemabit nga NHS, duke thënë se “është e vështirë të shihet sesi do të bëhej ndonjëherë kosto-efektiv” për shëndetin publik.
Donanemab funksionon duke stimuluar sistemin imunitar për të eliminuar proteinën e dëmshme amiloid nga truri i njerëzve me faza të hershme të Alzheimerit. Ky ilaç jepet përmes një infuzioni në krah çdo muaj, por ekspertët ndajnë shqetësimin se ky lloj trajtimi mund të sjellë më shumë dëme sesa përfitime për shumicën e pacientëve.
Në tetor, Donanemab mori miratimin nga Agjencia e Rregullimit të Barnave dhe Produkteve Shëndetësore të MB (MHRA), por NICE vendosi ta bllokojë atë për përdorim në NHS, së bashku me një tjetër ilaç për Alzheimer, lecanemab, me arsyetimin se të dy prodhuan përfitime “të vogla” që nuk justifikonin koston e lartë. NICE gjithashtu ka identifikuar 27 ilaçe të tjera që pritet të vlerësohen në vitet e ardhshme.
Klinika Re:Cognition Health në Londër ka administruar dozën e parë të Donanemabit, duke e cilësuar këtë një “moment historik në luftën kundër Alzheimerit”. Ndërsa çmimi për këtë ilaç varion në varësi të pacientit dhe numrit të skanimeve MRI të nevojshme, shpenzimet pritet të fillojnë nga 60,000 funte në vit.
Një analizë e bërë nga Alzheimer’s Society ka vlerësuar se kostoja totale vjetore e demencës në Britani arrin në 42 miliardë funte. Me rritjen e popullsisë së moshuar, këto kosto pritet të rriten në 90 miliardë funte brenda 15 viteve të ardhshme, duke e bërë thelbësore gjetjen e një zgjidhjeje efektive dhe të përballueshme për këtë sëmundje shkatërruese.
Rreth 944,000 persona në Mbretërinë e Bashkuar besohet se jetojnë me demencë, dhe numri i tyre mund të rritet ndjeshëm në vitet e ardhshme nëse nuk merren masa të menjëhershme. Sëmundja e Alzheimerit, që prek rreth 60% të të gjithë pacientëve me demencë, ishte shkaku i vdekjeve për 74,261 persona në Mbretërinë e Bashkuar në vitin 2022, duke e bërë atë shkakun kryesor të vdekjeve.
Mendohet se Alzheimeri shkaktohet nga grumbullimi i proteinave amiloid dhe tau në tru, të cilat formojnë pllaka dhe ngatërresa që e bëjnë më të vështirë funksionimin normal të trurit. Simptomat e para të zakonshme përfshijnë probleme me kujtesën, vështirësi në të menduar dhe arsyetim, si dhe probleme me gjuhën, të cilat përkeqësohen me kalimin e kohës.
Me rritjen e numrit të pacientëve dhe një kosto të jashtëzakonshme për trajtimin e sëmundjes, është e rëndësishme që shoqëria të kërkojë informacion dhe të diskutojë mbi të drejtat dhe mundësitë e trajtimit për ata që preken nga kjo sëmundje për të garantuar një të ardhme më të ndritshme për ata që jetojnë me demencë.