Orët ecin përpara këtë të dielë, duke shënuar fillimin e periudhës së kursimit të ditës.
Dhe lajmi i keq është se do të humbni një orë gjumë, një humbje që mund të ndikojë jo vetëm në energjinë tuaj, por edhe në shëndetin mendor dhe fizik. Ndryshimi i orës është një praktikë që ka pasur ndikim të thellë në shoqërinë tonë, e cila shpesh herë kalon pa u vënë re.
Ja çfarë duhet të dini – duke përfshirë mënyrën se si të përgatiteni përpara ndryshimit të orës së kësaj fundjave dhe efektet e mundshme që ka kjo praktikë në shëndetin tuaj.
Pse ndodh ndryshimi i orës?
Ndryshimi i orës, i njohur gjithashtu si ora ditore (DST), nënkupton kalimin nga ora dimërore në atë verore. Kjo praktikë fillon nga e diela e fundit e marsit dhe vazhdon deri në të dielën e fundit të tetorit, kur orët kthehen një orë prapa. Mënyra sesi ky ndryshim është konceptuar zakonisht është se ai ofron më shumë orë dritë në mbrëmje, e cila shihet si një ndihmë për aktivitete të jashtme dhe ngjarje sociale gjatë muajve të verës.
Megjithatë, origjina e kësaj praktike është më pak e njohur. Besohet se George Hudson, një entomolog nga Zelanda e Re, ishte i pari që e sugjeroi këtë koncept në vitet 1890, me qëllim që të kishte më shumë dritë në mbrëmje për mbi studimet e tij mbi insektet. Kjo ide më vonë u konkretizua nga William Willett, një shpikës britanik, i cili publikoi një broshurë në vitin 1907, duke theksuar nevojën për të shfrytëzuar më mirë dritën e ditës.
Gjermania e miratoi për herë të parë dhe zyrtarisht ndryshimin e orës në vitin 1916, gjatë Luftës së Parë Botërore, duke ndjekur kështu një model të ri të menaxhimit të energjisë. Shumë vende të tjera, përfshirë Britaninë e Madhe, e pasuan këtë shembull, duke e bërë ndryshimin e orës një praktikë globale.
Si ndikon kjo në shëndetin tuaj?
Studime të ndryshme kanë vërtetuar se ndryshimi i orës ka pasur efekte të ndryshme në shëndet. Mëngjeset më të errëta dhe mbrëmjet më të lehta që rezultojnë nga kalimi në orën verore mund të shkaktojnë stres në disa individë, ndonjëherë me pasoja serioze. Charlie Morley, një studiues i njohur në fushën e gjumit, thekson se ka prova të shumta për probleme shëndetësore që mund të ndodhin pas këtij ndryshimi, duke përfshirë rritjen e rrezikut për sulmet në zemër dhe goditjet.
Një studim i fundit i cituar nga Fondacioni American Heart ka zbuluar se sulmet në zemër rriten me 24% në ditën e parë pas kalimit në orën verore, mirëpo ndodhi një efekt i kundërt në vjeshtë kur orët kthehen mbrapa. Ky fenomen sugjeron se trupi ynë është shumë i ndjeshëm ndaj ndryshimeve të natyrshme dhe se humbja e një ore gjumi mund të ketë pasoja të mëdha në shëndetin mendor dhe fizik.
Studime të ngjashme kanë zbuluar se persona që janë tashmë në rrezik për sëmundje kardiovaskulare janë të përfshirë më shumë nga ndërrimi i orës. Morley ka theksuar se humbja e gjumit çon në një rritje të nivelit të stresit dhe ankthit, duke bërë që truri të reagojë më shumë ndaj situatave stresuese. Një orë e humbur gjumë mund të infektojë ndjenjat tona dhe t’i bëjë ato më të ndjeshme.
A duhet të anulohet ndryshimi i orës?
Diskutimi mbi nevojën për të hequr dorë nga ndryshimi i orës ka kaluar nëpër debate të shumta vitet e fundit. Një prej sugjerimeve më të forta ka ardhur nga Shoqëria Britanike e Gjumit, e cila kërkoi që qeveria britanike të shfuqizojë ndryshimin e orës dy herë në vit. Arsyetimi shkon përtej preferencave personale; hulumtimet tregojnë se efekti negativ që ka ky ndryshim në shëndet është një argument i fortë për ta eliminuar atë.
Pavarësisht kësaj, praktikisht vetëm një e treta e vendeve në botë vazhdojnë të praktikojnë ndërrimin e orës, sipas Qendrës Kërkimore Pew. Disa vende, përfshirë Islandën, shpesh shmangin këtë praktikë për shkak të kushteve të tyre të veçanta natyrore dhe ndryshimeve të mëdha të dritës gjatë vitit. Kjo sugjeron se ka hapësirë për vendime të reja dhe politika më progresive që marrin parasysh shëndetin dhe mirëqenien e qytetarëve.
Si të përgatiteni për ndryshimin e orës?
Morley sugjeron disa hapa të thjeshtë për të minimizuar efektet negative të humbjes së gjumit. Ekspozimi ndaj dritës natyrale të diellit menjëherë në mëngjes, ushqimi i rregullt dhe mundësisht evitimi i kafesë para se të shkoni në gjumë, janë disa nga mënyrat e dobishme për të përballuar këtë ndryshim në rutinën tuaj. Aktiviteti fizik gjithashtu ka rëndësi; stërvitja mund të ndihmojë në stabilizimin e ritmeve tuaja të gjumit dhe të përmirësojë disponimin tuaj përgjithësisht.