Të kesh një çip në trurin tënd që mund t’i përkthejë mendimet në komanda kompjuterike mund të tingëllojë si fantashkencë – por për Noland Arbaugh, kjo është një realitet që ka transformuar jetën e tij.
Në janar të vitit 2024, Noland, një burrë 30-vjeçar nga Arizona, u bë personi i parë që u pajis me një pajisje të tillë nga Neuralink, një kompani e njohur e neuroteknologjisë e themeluar nga Elon Musk, pas tetë vjetësh të jetës së tij pas një paralize. Çipi i implantuar në trurin e tij përfaqëson një përparim të jashtëzakonshëm në shkencën e neuroteknologjisë dhe në mënyrën se si njerëzit me aftësi të kufizuara mund të interagojnë me teknologjinë.
Nuk ishte çipi i parë i implantuar në tru; disa kompani të tjera kanë zhvilluar teknologji të ngjashme. Megjithatë, Noland tërheq vëmendjen e mediave dhe publikut për shkak të lidhjes së tij me Elon Musk, një figurë që është bërë ikonë në botën e teknologjisë. Musk ka nxjerrë në pah potencialin e jashtëzakonshëm të kësaj teknologjie për të ndihmuar ata që jetojnë me kufizime dhe për të revolucionarizuar mënyrën se si ne mendojmë dhe veprojmë.
Noland e kuptonte rrezikun e operacionit dhe se teknologjia, ndonëse premtuese, ka pasoja të mundshme. Ai shprehu, “Nëse gjithçka funksionon, unë do të ndihmoja të jem pjesëmarrës i Neuralink. Nëse do të ndodhte diçka e tmerrshme, e dija se ata do të mësonin prej saj.” Qëndrimi i tij i guximshëm përballë rrezikut është një reflektim i dëshirës së tij për të kontribuar në avancimin e shkencës dhe teknologjisë.
«Privatësia dhe kontrolli»
Pas aksidentit të tij në vitin 2016, Noland përjetoi vështirësi të mëdha, përfshirë humbjen e pavarësisë së tij. “Ti thjesht nuk ke kontroll, nuk ke privatësi dhe është e vështirë,” shprehet ai. Çipi i Neuralink ka rikthyer një pjesë të asaj pavarësie, duke i mundësuar atij të kontrollojë një kompjuter me mendjen e tij. Kjo teknologji, e quajtur ndërfaqe e kompjuterit të trurit (BCI), funksionon duke zbuluar impulset elektrike të trurit, të cilat përkthehen në komanda dixhitale, si lëvizja e kursorit në një ekran.
Pavarësisht përparimeve të mëdha, Noland këmbëngul se çështjet e privatësisë duhet të trajtohen me seriozitet. Ai e kupton se reklamimi i i kësaj teknologjie dhe lidhja e saj me emra të njohur si Musk mund të sjellë një ndjenjë të shtuar përgjegjësie për të siguruar që përdorimi i saj është etike dhe në përputhje me standardet e privatësisë.
Ekpertët e neuroshkencës, si Anil Seth nga Universiteti i Sussex, shprehin shqetësime të ngjashme. Ai thekson se, “Pasi të kemi qasje në gjëra brenda kokës suaj, në të vërtetë nuk ka mbetur asnjë pengesë tjetër për privatësinë personale.” Në këtë kontekst, është e qartë se përparimi në neuroteknologji përmban sfida të reja etike që duhet të adresohen me kujdes.
Noland ka përjetuar ndryshime të mëdha pas implantimit. Pas zgjedhjes për të bërë këtë hap, ai tani është në gjendje të kontrollojë kursorin e kompjuterit duke menduar të lëvizë gishtat, dhe me kalimin e kohës, ai ka përmirësuar dëshirat e tij deri sa tani mund të luajë edhe shah dhe videolojëra. “Tani po i mposht miqtë e mi në gara të ndryshme, gjë që me të vërtetë nuk duhet të jetë e mundur, por është,” thotë ai me krenari.
Ndërkohë, Neuralink po eksploron mundësi të reja shfrytëzimi të kësaj teknologjie për të ndihmuar edhe më shumë njerëz. Noland shpreson se në të ardhmen, çipi mund t’i lejojë atij të kontrollojë karrigen e tij me rrota ose madje edhe një robot humanoid. Ky është një ëndërr ambicioze, por është gjithashtu një shembull i asaj që mund të arrijmë kur shkenca dhe teknologjia bashkohen për të përmirësuar jetën e njerëzve.
Ndërsa Neuralink nuk është e vetmja kompani që eksploron potencialin e trurit, ajo ka tërhequr investime të mëdha dhe vëmendje publike. Kompani si Synchron janë po ashtu në rrugën për të zhvilluar teknologji të ngjashme më pak invazive, duke ofruar një alternativë që mund të sjellë një rezultat më të sigurt për ata në nevojë. Me zhvillimin e duhur, sot është një mundësi që ndonjëherë mund të duket e pamundur, por që gjithnjë e më shumë po bëhet realitet.
Shkenca e neuroteknologjisë është ende në zhvillim, por Noland Arbaugh është një tregues i fuqishëm i asaj që mund të arrijmë me përmirësime dhe ndihma të reja për individët që ballafaqohen me sfida unike. Me përparimet teknologjike, në të ardhmen mund të presim shumë më tepër – dhe Noland e sheh atë si një mundësi për të rikuperuar pavarësinë dhe jetën e tij të mëparshme.