Kompania që mbështet ChatGPT ka zbuluar një model të ri inteligjence artificiale që ka potencialin të transformojë mënyrën se si krijojmë dhe perceptojmë artin e shkrimit.
Sam Altman, shefi ekzekutiv i OpenAI, ka bërë të ditur se ky model i ri është “i mirë në shkrimin kreativ”, duke e pozicionuar atë në vijën e parë të inovacionit teknologjik në një kohë kur industria krijuese është në trazira për shkak të sfidave ligjore. Ai konfirmoi se sistemi i ri është në gjendje të prodhojë tregime që kapin thelbin e metafiksionit, një zhanër që sfidon natyrën tradicionale të tregimeve duke përfshirë vetë-refleksionin dhe komentin mbi formën e shkrimit.
Beteja ligjore që po zhvillohet aktualisht midis kompanive të inteligjencës artificiale dhe industrive krijuese ka ngjallur debate dhe shqetësime të mëdha. Modelet e trajnimit, përfshirë ato të ChatGPT, janë ndërtuar në baza të dhënash që përfshijnë një sërë materiale, disa prej të cilave janë protektuar nga të drejtat e autorit. Një nga rasti më të njohur është padia e New York Times ndaj OpenAI, për shkelje të të drejtave të autorit, që shtron pyetje të rëndësishme mbi përdorimin e të dhënave publike pa leje.
Për më tepër, emra të njohur si Ta-Nehisi Coates dhe komediania Sarah Silverman kanë ngritur akuza të ngjashme ndaj Metan, duke e thelluar kështu krizën përpara sektori i krijimtarisë. Kjo dinamikë po sjell një ndjeshmëri të re për ndikimet që teknologjia e AI mund të ketë mbi krijuesit e origjinalitetit.
Në Mbretërinë e Bashkuar, qeveria ka propozuar që kompanitë e inteligjencës artificiale të lejohen të trajnojnë modelet e tyre pa kërkuar më parë leje për materialet e mbrojtura nga të drejtat e autorit. Kjo nismë ka hasur një reagim të ashpër nga përfaqësuesit e industrive krijuese, të cilët argumentojnë se një veprim i tillë mund të dëmtojë seriozisht jetesën e artistëve dhe shkrimtarëve, duke i lënë ata pa mbështetje ligjore për punën e tyre të palodhur.
Duke pranuar se teknologjia dhe ligji për të drejtat e autorit po krijojnë një situatë të pasigurt, shumë kompani teknologjike mbështetin propozimin ndërsa argumentojnë se pa një kornizë të qartë ligjore, inovacioni do të pengohet. Shoqata e Botuesve në Mbretërinë e Bashkuar ka nënvizuar se postimi i Altman është një provë e drejtpërdrejtë që modelet e AI po trajnohen me materiale të mbrojtura nga të drejtat e autorit, duke rritur kështu kompleksitetin e situatës.
Në këtë kontekst, është e qartë se e ardhmja e teknologjisë dhe artit po ndërthuren në mënyra që kërkojnë një rregullim të ri. Si do të evoluojnë marrëdhëniet midis krijuesve njerëzorë dhe inteligjencës artificiale? Kjo është një pyetje që do të vazhdojë të jetë në qendër të debateve dhe zhvillimeve në vitet në vijim.
Çfarëdo që mund të ndodhë, qartësia dhe transparenca në trajtimin e të dhënave të përdorura për trajnimin e këtyre modeleve janë kritike për t’u siguruar se të drejtat e autorëve mbrohen dhe respektohen. Ndërkohë, inovacioni në fushën e inteligjencës artificiale do të vazhdojë të përballet me sfida dhe mundësi të reja.
Roli i organizatave dhe grupeve mbrojtëse do të jetë gjithashtu shumë i rëndësishëm në këtë proces, duke promovuar politikat që sigurojnë një baraspeshë të drejtë midis inovatoreve të teknologjisë dhe krijuesve të arteve. Këtë vit, nëse dëshirojmë të shohim një të ardhme të prosperuar për të dy palët, ne kemi nevojë për dialog dhe bashkëpunim të ndershëm.
we trained a new model that is good at creative writing (not sure yet how/when it will get released). this is the first time i have been really struck by something written by AI; it got the vibe of metafiction so right.
PROMPT:
Please write a metafictional literary short story…
— Sam Altman (@sama) March 11, 2025