Dikur martesa ishte qëllimi përfundimtar i çdo lidhjeje. Sot? Jo më.
Brezi i ri po sheh martesën me sy të ndryshëm – jo më si një “detyrim shoqëror”, por si një zgjedhje personale, që shpesh herë… nuk bëhet fare. Një numër faktorësh kanë ndikuar që rinia të përqafojë një pikëpamje më të hapur dhe të ndryshme për martesën, duke e parë atë jo si një hap të domosdoshëm, por si një mundësi që duhet peshuar me kujdes.
1. Liria personale është prioritet. Shumë të rinj e shohin martesën si një ndalesë në udhën e tyre drejt vetë-realizimit. Liria për të udhëtuar, eksperimentuar, ndërruar mendje, apo thjesht për të qëndruar vetëm, ka më shumë vlerë se një certifikatë martese. Kjo liri i lejon atyre të bëjnë zgjedhje të vetëdijshme dhe të ndihmojnë në formimin e identiteteve të tyre pa kufizime.
2. Frika nga dështimi dhe divorci. Në një shoqëri ku ndarja është gjithnjë e më e zakonshme, martesa nuk është më simbol i përjetësisë. Frika nga divorci, kostot emocionale dhe financiare të tij, i bëjnë të rinjtë të hezitojnë të hedhin hapin e madh. Ky frikë gjeneron një ndjenjë pasigurie që ka ndikim direkt në vendimet e tyre për të formuar lidhje të reja.
3. Kriza ekonomike – kriza dashurie. Çmimet e larta, mungesa e stabilitetit financiar dhe vështirësitë për të siguruar një jetë të pavarur bëjnë që shumë të rinj të ndihen “të papërgatitur” për martesë. Shumëkush zgjedh bashkëjetesën si një alternativë më fleksibël, ku marrëdhëniet e ngushta ndihen të arritshme pa presionin e një martese formale. Kjo e bën martesën të duket si një hap të cilin ata nuk e ndjejnë se kanë nevojë ta bëjnë.
4. Dashuria ka forma të tjera. Tashmë është normale të jesh në një lidhje afatgjatë pa u martuar. Lidhjet moderne janë më pak të ndikuara nga norma sociale dhe më shumë nga mirëkuptimi mes partnerëve. “Pse të martohemi kur gjithçka funksionon edhe pa firmë?” – ky është një qëndrim i zakonshëm që shpjegon se si rinia shqiptare po e vlerëson dashurinë dhe angazhimin përnjëherë me më shumë fleksibilitet.
5. Martesa nuk është më “detyrë”. Dikur, sidomos për gratë, martesa ishte rruga e vetme për të pasur status, siguri dhe qëllim në jetë. Sot, gratë janë të arsimuara, punojnë, dhe zgjedhin. E vetmja arsye për t’u martuar sot… është dashuria e vërtetë – dhe kjo nuk ndodh shpesh. Gratë e reja janë më të ngarkuara dhe më të përkushtuara ndaj karrierës së tyre, duke e bërë martesën një zgjedhje që vjen pas realizimeve të tjera personale.
6. Transformimi i normave shoqërore. Rrethimi social ka ndryshuar në mënyrë të konsiderueshme. Normat që dikur ishin të patundshme rreth martesës tani janë zbutur. Një kulturë e re e pranon lirinë e zgjedhjes dhe diversitetin në marrëdhënie, duke sjellë një atmosferë pozitive për të rinjtë që po zhvillojnë lëvizje më të hapsira për cilësinë e jetës. Ajo ushqen një atmosferë ku angazhimi mund të ekzistojë në forma të tjera pa nevojën e një martese formale.
7. Roli i teknologjisë dhe mediave sociale. Në epokën e informacionit dhe lidhjes digjitale, shumë të rinj përdorin platformat sociale për të ndarë mendimet dhe përvojat e tyre lidhur me marrëdhëniet. Kjo i ndihmon ata të formojnë qëndrime të reja rreth martesës dhe të eksplorojnë mundësi të reja për lidhje romantike. Për më tepër, komunikimi nëpërmjet teknologjisë ka bërë që ideja e lidhjeve të qëndrojnë më përpara se sa marrëdhëniet tradicionale, duke i mundësuar atyre të zhvillojnë marrëdhënie më të thella pa u martuar.
8. Një vizion i ri për familjen. Të rinjtë sot e shohin familjen jo vetëm si një njësi të organizuar përmes martesës, por si një kolektiv të përbërë nga të afërm, miq dhe njerëz të dashur. Ky perceptim i ri ndihmon që ata të përjetojnë dashurinë dhe angazhimin në mënyra që ndihmojnë në ruajtjen e lidhjeve, pavarësisht nga statusi martesor. Një familje mund të krijohet përmes dashurisë dhe respektit, pa nevojën e një martese formale.