Lëvizja Vetëvendosje, fituese e zgjedhjeve parlamentare të 9 shkurtit, ka shprehur angazhimin e saj për të formuar një Qeveri të re.
Udhëheqësi i saj, Albin Kurti, aktualisht kryeministër i Kosovës, ka bërë të ditur se po pritet certifikimi i rezultateve përpara se anëtarët e partisë së tij të diskutojnë hapat që do të ndjekin pas zgjedhjeve, sipas informatave të publikuara nga Evropa e Lirë.
“Situata nuk ka ndryshuar në mënyrë që ne të ndryshojmë qëndrim ndaj kundërshtarëve tanë. Kemi përjetuar një luftë hibride ndaj Qeverisë sonë dhe LVV-së, dhe ne jemi dalë fitimtarë, prandaj fitimtari duhet të formojë Qeverinë e re”, tha Kurti në një pronouncement të fundit.
Si do të mund të formohet Qeveria e re nga LVV?
Pasi janë shpallur rezultatet preliminare, Kurti e ka hedhur poshtë mundësinë e një koalicioni me partitë e mëdha shqiptare në opozitë – Partinë Demokratike të Kosovës (PDK), Lidhjen Demokratike të Kosovës (LDK) dhe Aleancën për Ardhmërinë e Kosovës (AAK). Edhe këto tri parti kanë deklaruar se nuk do të bashkëpunojnë me Kurtin për formimin e një koalicioni të mundshëm.
Me ligjet e Kosovës, brenda 30 ditëve nga certifikimi i rezultateve, presidentja Vjosa Osmani është e detyruar të thërrasë mbledhjen konstituive të Kuvendit. Nëse kryetari dhe nënkryetarët zgjidhen, presidentja do të kërkojë nga fituesi, LVV, që të propozojë mandatarin për formimin e Qeverisë.
Aktualisht, LVV parashikohet të ketë rreth 48 vende në Kuvendin e Kosovës, i cili përballet me 120 deputetë. Për të formuar Qeverinë, një mandatar ka nevojë për të paktën 61 vota, duke e bërë këtë një sfidë të madhe.
Analistët politikë sugjerojnë se Kurti mund të llogarisë në mbështetje nga minoritetet joserbe, të cilat i kanë 10 vende në Kuvend, si dhe në ndërhyrjen e mundshme të disa deputetëve nga opozita që mund të ofrojnë mbështetje për pozita ministrore.
Udhëheqësi i Nismës Socialdemokrate, Fatmir Limaj, ka shprehur se nuk ka asnjë “vijë të kuqe” përballë koalicioneve të mundshme, qoftë me LVV-në apo me partitë aktuale në opozitë. Kjo e bën situatën më të paqartë në politikën kosovare.
Megjithatë, për politologun Dritëro Arifi, Kosova nuk ka nevojë për një qeveri “të brishtë”, duke marrë parasysh situatën gjeopolitike aktuale. Ai thekson se një parti e vetme duhet të ketë një koalicion të fortë për të përballuar sfidat që vijnë nga partnerët ndërkombëtarë.
A ka mundësi që një Qeveri PDK-LDK-AAK të formohet?
Kur është pyetur për këtë mundësi, Arifi ka vlerësuar se mundësitë janë të limite. Çështjet që mund të dalin gjatë negociatave, si formimi i Asociacionit të komunave me shumicë serbe, do të duhet të diskutohen nga të gjitha palët. Ai thekson se ndoshta kërkesat do të shkojnë përtej çështjes së Asociacionit, duke përfshirë mundësinë e ndryshimeve territoriale, gjë që do të kërkonte një koalicion më të gjerë.
Nëse partia fituese nuk arrin të formojë Qeverinë brenda dy javësh, presidentja është e detyruar të ndajë mandatin një partie ose grupi që tregon se është në gjendje ta formojë atë qeveri. Në këtë rast, Arifi pret një koalicion mes partive PDK-LDK-AAK, megjithëse stabiliteti i tillë mbetet i paqartë.
Cili kombinim politik do të funksiononte më mirë?
Arifi beson se një koalicion mes LVV-së dhe PDK-së do të ishte optimal për Kosovën, pasi do të ndihmonte në zgjidhjen e krizës për pozitën e presidentit, duke pasur parasysh se mandati i Osmani skadon vitin e ardhshëm. Ai thekson se, nëse partitë përqendrohen në 6-7 prioritete, mund të arrihet një mbështetje e gjerë sociale dhe shtetërore.
Rëndësia e stabilitetit në Kosovë është theksuar gjithashtu nga faktori ndërkombëtar. Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte, ka bërë thirrje për krijimin e një Qeverie të qëndrueshme, duke shprehur gatishmërinë për të punuar me çdo udhëheqës të ri që merr drejtimin e vendit. Stabiliteti është çelësi i zhvillimit dhe prosperitetit në Kosovë dhe koalicioni politik i ardhshëm do të ketë një rol të rëndësishëm në sigurimin e kësaj stabiliteti.