Sot shënojmë 25 vjetorin e një ngjarjeje historike që ndryshoi rrjedhën e historisë serbe: përmbysjen e regjimit të Slobodan Millosheviçit më 5 tetor 2000.
Ky moment simbolizoi shpresën për një të ardhme më të ndritur, por çfarë ka ndodhur që nga ajo ditë?
A është Serbia e sotme nën udhëheqjen e Aleksandar Vuçiçit më afër demokracisë apo një rikthim në autoritarizëm?
Pas një çerek shekulli, Serbia përballet me një situatë alarmante. Regjimi i Vuçiçit, i mbështetur nga Partia Progresive Serbe, ka instaluar një sistem që ngjan me një karikaturë të demokracisë.
Në vend të një opozite të fortë, vendi ka një skenë politike të fragmentuar dhe të dobët, duke e lënë shoqërinë civile në një gjendje të nënshtruar.
Aktivistët e lëvizjes “Otpor” shprehin shqetësimin se regjimi aktual është më i rrezikshëm se ai i Millosheviçit.
Ata argumentojnë se sot, hapësira për ndryshim institucional është e kufizuar, dhe protestuesit e rinj përballen me represionin e policisë dhe manipulimet e pushtetit, që përdorin mbështetës të paguar për të mbushur sheshet.
Ndërsa Beogradi përballet me një atmosferë të rëndë frike dhe propagande, Vuçiç ka bërë të qartë se ka mësuar nga rënia e Millosheviçit.
Ai po bën gjithçka për të shmangur një tjetër 5 tetor, duke shtyrë zgjedhjet dhe duke mbytur çdo mundësi për referendum popullor, duke krijuar kështu një klimë të pasigurisë.
Opozita demokratike e dikurshme kishte aftësinë të mobilizonte popullin përballë një diktatori të plakur. Sot, ajo është e fragmentuar dhe e paaftë për të bashkuar energjitë qytetare, duke u përballur me një makineri propagandistike të fuqishme që e mban Vuçiçin në pushtet.
Mesazhi i studentëve të sotëm është i qartë: ata nuk duan të përsërisin gabimet e së kaluarës. Ata kërkojnë një Serbi ku qeveritë bien përmes zgjedhjeve të lira, jo përmes kryengritjeve. Megjithatë, përballë një regjimi që nuk lë hapësirë për konkurrencë, shpresat për një të ardhme demokratike duken të zbehta.
Një çerek shekulli pas përmbysjes së Millosheviçit, Serbia nuk ka asgjë për të festuar. Pushteti i Vuçiçit ka kthyer vendin në një shtet të kapur dhe të frikësuar, ku kujtimi i 5 tetorit mbetet një simbol i një lirie të parealizuar.
Çfarë do të ndodhë në të ardhmen? A do të ketë një tjetër 5 tetor, apo do të vazhdojmë të jetojmë nën hijen e autoritarizmit?