Agjencia për Informim dhe Privatësi ka ngritur shqetësime serioze në lidhje me të dhënat që bizneset kosovare janë të detyruara të dorëzojnë në KESCO.
Ndërkohë, vetë bizneset e shqetësuara theksojnë se është e papranueshme që KESCO të ketë akses në informacionet që përmbajnë të dhëna personale.
Më 12 mars 2025, Zyra e Rregullatorit të Energjisë (ZRrE) njoftoi për liberalizimin e tregut të energjisë elektrike, duke vendosur obligimin për bizneset që të dorëzojnë të dhëna mbi qarkullimin dhe numrin e punëtorëve në Kompaninë Kosovare për Furnizim me Energji Elektrike – KESCO. Kjo masë ka si qëllim kategorizimin e bizneseve për furnizimin me energji nga tregu i rregulluar ose tregu i lirë.
Me një deklaratë publike më 13 mars 2025, KESCO njoftoi të gjitha bizneset se, nëse nuk dorëzojnë të dhënat e kërkuara, do të përjashtoheshin nga tregu i rregulluar të energjisë. Ky paralajmërim ka shkaktuar alarm te shumë biznese, të cilat e konsiderojnë këtë veprim si një shkelje të privatësisë së tyre.
Sipas Agjencisë për Informim dhe Privatësi, dokumentet e kërkuara përmbajnë informacion të ndjeshëm dhe personal. Ajo thekson se shqetësimet janë ngritur në lidhje me Administratën Tatimore të Kosovës (ATK), e cila lëshon dokumente mbi qarkullimin dhe numrin e punonjësve, si dhe tek ZRrE dhe KESCO.
“Gjatë shqyrtimit të kësaj çështjeje, është konstatuar se vërtetimi aktual i lëshuar nga ATK për numrin e punonjësve përmban të dhëna personale të punonjësve, duke përfshirë emrat, mbiemrat dhe numrat personal,” tha AIP në përgjigjen e saj.
Agjencia thekson gjithashtu se dërgimi i këtij vërtetimi në KESCO për qëllim të verifikimit të numrit të punonjësve është në kundërshtim me Ligjin Nr. 06/L-082 për Mbrojtjen e të Dhënave Personale, veçanërisht me nene të cilat rregullojnë përpunimin e të dhënave personale dhe minimizimin e tyre.
Një zgjidhje e mundshme që ky institucion propozon është anonimizimi i të dhënave nga ana e bizneseve para dërgimit në KESCO. “Është përgjegjësi e bizneseve të sigurojnë që dokumentet që dërgojnë nuk përmbajnë të dhëna personale të panevojshme,” shpjegoi AIP.
Kushtrim Ajvazi, një ekspert financiar nga kompania “Pestova”, e sheh këtë situatë si të dëmshme për integritetin e të dhënave të bizneseve. Ai thekson se është e papranueshme që KESCO të ketë akses në informacionet e brendshme financiare të bizneseve, duke theksuar se ndarja e një raporti të tillë është në përputhje me parimet e privatësisë.
Ndërkohë, zyrtarët nga KESCO përpiqen të sqarojnë natyrën e informacionit që kërkohet dhe personat që kanë akses në këto të dhëna. “Bizneset kanë filluar të dorëzojnë te ne informacionet në një formularë ku shkruhet numri i punëtorëve dhe qarkullimi,” tha Rudina Heroi-Puka, duke shtuar se ata veprojnë në përputhje me Ligjin për mbrojtjen e të dhënave personale.
Sot, më 21 mars 2025, është dita e fundit që bizneset duhet të dorëzojnë të dhënat e kërkuara mbi qarkullimin dhe numrin e punonjësve. Mijëra biznese ende nuk e kanë plotësuar këtë obligim dhe afati i fundit për dorëzimin e dokumentacionit po përfundon këtë javë.
KESCO ka paralajmëruar se bizneset që nuk dorëzojnë dëshmitë që merren nga Administrata Tatimore e Kosovës do të përjashtohen nga furnizimi me tarifa të rregulluara, duke qenë të detyruar të kërkojnë vetë furnizuesin në tregun e hapur.
Portali zhvilloi një hetim për të kuptuar se çfarë të dhënash po lëshon ATK për bizneset dhe nëse ka një bazë ligjore për KESCO që të ketë qasje në ato të dhëna. Megjithatë, deri në publikimin e këtij shkrimi, ATK nuk kishte kthyer përgjigje.
Rezultatet e këtyre zhvillimeve nënvizojnë një tension në mes nevojës për regulim dhe mbrojtjen e të dhënave personale, një çështje e cila tani më është bërë një debat i rëndësishëm në Kosovë. Kjo temë kërkon vëmendje të veçantë nga autoritetet, për të siguruar që bizneset të përmbushin obligimet e tyre pa shkelur të drejtat e individëve.
Dezavantazhet e mundshme të kësaj politike dhe impakti i saj në pozitat ekonomike të bizneseve duhet të shqyrtohen gjithashtu, duke pasur parasysh se një atomizim i informacionit dhe mbrojtja e tij janë esenciale për zhvillimin e një tregu të qartë dhe të barabartë në Kosovë.
Ngritja e këtyre çështjeve do të vazhdojë të jetë e rëndësishme në mënyrë që të arrihet një balancë midis ligjshmërisë dhe respektimit të privatësisë, duke garantuar kështu që zhvillimi i tregut të energjisë të jetë në përputhje me normat ligjore dhe shtetërore.
Ndërsa liberalizimi i tregut të energjisë në Kosovë vazhdon, është e rëndësishme që të gjitha palët të angazhohen në dialog për të arritur një zgjidhje që respekton të drejtat e bizneseve dhe individëve, duke krijuar një mjedis të sigurt dhe të qëndrueshëm për të gjithë.