Një miniaturë e rivaliteteve globale, Ballkani Perëndimor vazhdon të jetë një arenë e tensioneve dhe sfidave të sigurisë, edhe 25 vjet pas luftërave të shpërbërjes së Jugosllavisë. Çfarë po ndodh realisht në këtë rajon të ndjeshëm?
Si pjesë e një konteksti më të gjerë evropian, vendet e Ballkanit po përballen me një garë të armatimit që reflekton orientimin e tyre strategjik. Ndërsa disa kërkojnë integrim në strukturat perëndimore, të tjerë shfrytëzojnë mundësi nga lindja, duke krijuar një mozaik kompleks të politikave të sigurisë.
Kosova dhe Serbia paraqesin kontrastin më të dukshëm në këtë dinamikë. Kosova, e cila synon të forcojë lidhjet me NATO-n, përballet me një Serbi që po thellon marrëdhëniet me Pekinin dhe Moskën. Kjo situatë e bën rajonin një pikë të nxehtë për rivalitetet gjeopolitike.
Shpenzimet për armatim në Serbi janë rritur ndjeshëm, duke arritur në 2,2 miliardë dollarë vetëm për vitin 2024. Kjo shumë është pesë herë më shumë se ajo e Shqipërisë, anëtare e NATO-s, dhe mbi dhjetë herë më shumë se Kosova. Kjo rritje alarmante e shpenzimeve për armatim ka tërhequr vëmendjen e ekspertëve dhe analistëve.
Presidenti serb, Aleksandar Vuçiç, justifikon këtë armatosje duke përmendur “kërcënimet nga fqinjësia”, pa specifikuar se kush janë këto kërcënime. Ai ka deklaruar se Serbia nuk ka për qëllim të sulmojë askënd, por vetëm të mbrojë territorin e saj, një narrativë që ngre pyetje mbi qëllimet e vërteta të Beogradit.
Armatimi i Serbisë përfshin blerjen e avionëve luftarakë nga Franca dhe sistemeve raketore nga Kina. Kjo strategji e dyfishtë, e cila përfshin stërvitje me NATO-n dhe bashkëpunim me vendet e tjera, krijon një situatë të paqartë për stabilitetin rajonal.
Ekspertët paralajmërojnë se përpjekjet e Vuçiç për të ruajtur një balancë mes Lindjes dhe Perëndimit mund të kthehen në një rrezik për të. Jamie Shea, ish-zyrtar i NATO-s, sugjeron se Serbia mund të bëhet një pikëmbështetje për Kinën në Evropë, duke rrezikuar kështu stabilitetin e vet dhe të fqinjëve.
Me tensionet që vazhdojnë të rriten, është e qartë se rajoni i Ballkanit do të mbetet në qendër të vëmendjes ndërkombëtare. Si do të reagojnë vendet e tjera dhe çfarë do të ndodhë në të ardhmen? Kjo është një pyetje që kërkon një përgjigje të shpejtë dhe të qartë, për të ruajtur paqen dhe stabilitetin në këtë pjesë të botës.