Shkruar nga Keith Self
Çfarë ndodh kur një rajon i tërë përballet me sfida të rënda si krimi i organizuar dhe korrupsioni? Kjo është një pyetje që po shqetëson jo vetëm vendet e Ballkanit, por edhe politikën ndërkombëtare. Kryetari i Nënkomitetit të Punëve të Jashtme për Evropën, Keith Self, ka ngritur alarmin mbi situatën në Shqipëri, duke kërkuar një rishikim të thellë të reformës në drejtësi.
Seanca dëgjimore e titulluar “Pika e nxehte: Një rrugë drejt stabilitetit në Ballkanin Perëndimor” ka për qëllim të promovojë ekuilibrin dhe prosperitetin në këtë rajon të paqëndrueshëm. Megjithëse konflikti i hapur është qetësuar, pasojat e ndarjeve etnike dhe mosbesimit politik vazhdojnë të ndikojnë negativisht në stabilitetin e rajonit, duke e bërë Ballkanin një pikë të nxehtë për tensione të reja.
Marrëdhënia e tensionuar mes Serbisë dhe Kosovës është një nga faktorët kryesorë që kontribuon në paqëndrueshmërinë rajonale. Ndërsa marrëveshja e OHRIT e vitit 2023 kishte për qëllim uljen e tensioneve, situata ka përkeqësuar për shkak të krizës zgjedhore në Kosovë. Kjo ka nxitur frikën se Serbia mund të mos e njohë kurrë sovranitetin e Kosovës, duke e lënë rajonin në një gjendje të pasigurt.
Një tjetër shqetësim është rritja e përdorimit të fuqive të dyshimta nga përfaqësuesi i lartë në Bosnje, i cili ka filluar të miratojë legjislacion dhe të shkarkojë zyrtarë pa mbikëqyrje. Kjo situatë ka çuar në një rritje të numrit të çështjeve të pazgjidhura në Shqipëri, duke e bërë sistemin gjyqësor të duket i paaftë për të ofruar drejtësi të shpejtë dhe të paanshme për qytetarët e saj.
Jeta e përditshme në Ballkan karakterizohet nga një popullsi në rënie dhe një rritje të papunësisë dhe varfërisë. Këto faktorë po nxisin krimin e organizuar dhe korrupsionin, duke e bërë situatën edhe më alarmante. Një eksod i të rinjve të arsimuar po ndodh, duke lënë pas një shoqëri të plakur dhe të dobësuar.
Një nga sfidat më të mëdha vazhdon të jetë përçarjet etno-fetare, veçanërisht në Bosnjë. Disa analistë besojnë se marrëveshja e paqes së Dejtonit ka përkeqësuar këto ndarje, duke e bërë të vështirë stabilizimin e situatës. Kosova, nga ana tjetër, ka vendosur mbrojtje të forta për pakicat, por frika nga ndikimi serb vazhdon të jetë një problem i madh.
Rusia po luan gjithashtu një rol të rëndësishëm në këtë dinamikë, duke mbështetur forcat që kërkojnë të minojnë stabilitetin e rajonit. Milorad Dodik në Bosnjë dhe lidhjet e Serbisë me Moskën janë shembuj të qartë të kësaj strategjie. Ndërsa Serbia përpiqet të ruajë lidhjet me Rusinë, ajo gjithashtu përballet me presionin e Perëndimit për të mbajtur një qëndrim neutral.
Pa një ndryshim të qartë në strategjinë amerikane dhe mbështetje të vazhdueshme për reformën në drejtësi, Ballkani mund të mbetet një kuti baruti. Është e nevojshme që liderët e rajonit të bashkëpunojnë për të ndërtuar një të ardhme më të qëndrueshme dhe paqësore, duke u fokusuar në forcimin e institucioneve dhe sundimin e ligjit. Vetëm kështu mund të arrihet një stabilitet afatgjatë në këtë rajon të rëndësishëm për Evropën.