“Nuk ka vendime”. Kjo është formula e përdorur në Bruksel për të përshkruar qëndrimin e zgjedhur të Evropës përballë ofensivës ruse në Ukrainë. Një rrezik paralize që u materializua qartë të premten e kaluar pasdite në Berlin, gjatë samitit të “Grupit të Pesë” (ministrat e mbrojtjes të Italisë, Gjermanisë, Francës, Polonisë dhe Britanisë së Madhe).
Edhe midis pesë vendeve që e mbështesnin më shumë Kievin, nuk pati asnjë reagim të menjëhershëm ndaj avancimit rus. Divergjencat u bënë të dukshme, me Italinë që shfaqi hezitim për shkak të dyshimeve brenda qeverisë së saj, veçanërisht brenda Lidhjes së Matteo Salvinit. Kjo situatë tregon se edhe aleatët më të ngushtë mund të kenë qëndrime të ndryshme në kohë krize.
Komisioni Evropian pritet të formulojë një strategji ligjore në ditët në vijim për të shfrytëzuar në mënyrë të sigurt “pusin” e aseteve të Moskës të ngrira në Kontinentin e Vjetër. Megjithatë, deri atëherë, BE-ja duket e paralizuar dhe pa një plan të qartë. Asnjë nga shtetet anëtare nuk e di me siguri nëse do të duhet të buxhetohen burime shtesë në vitin 2026 për të mbështetur Kievin.
Mesazhi i vetëm konkret i dërguar nga “Grupi i Pesësheve” ka të bëjë me forcimin e bashkëpunimit midis partnerëve euroatlantikë në industrinë e mbrojtjes. Kjo nënkupton një angazhim për të përmirësuar lidhjet dhe për të reduktuar burokracinë e prokurimit, duke e bërë më të lehtë reagimin ndaj kërcënimeve hibride të Moskës. Kjo është një qasje që nuk mund të shihet si një “normalitet i ri”.
“E vërteta”, tha Përfaqësuesja e Lartë e BE-së për Politikën e Jashtme, Kaja Kallas, në një videomesazh në maratonën e paqes të organizuar në Romë, “është se nëse fillojmë të investojmë në mbrojtje kur kemi vërtet nevojë për të, është tashmë tepër vonë. Nëse duam paqe, duhet të përgatitemi për luftë”. Kjo thirrje për veprim është një reflektim i qartë i realitetit të rrezikut që përballet Evropa sot.
Një tjetër aspekt kritik është se, nëse nuk jemi të përgatitur, rrezikojmë çdo euro që shpenzojmë për shkolla, spitale dhe sektorin kulturor. Kjo është një paralajmërim i rëndësishëm për liderët evropianë, që duhet të kuptojnë se investimet në mbrojtje janë të domosdoshme për të ruajtur stabilitetin e brendshëm.
Në të njëjtën kohë, NATO dhe BE po mbështeten në idenë se ofensiva ushtarake e Putinit mund të përfundojë në ditët në vijim. Dimri ka ngadalësuar operacionet ruse, duke u dhënë furnizimeve evropiane kohë për të fituar vrull pas kësaj periudhe stanjacioni. Megjithatë, ky optimizëm mund të jetë i rrezikshëm nëse nuk mbështetet me veprime konkrete.
Prandaj, është e qartë se Evropa duhet të rishikojë strategjitë e saj të mbrojtjes dhe të jetë e gatshme për çdo skenar. Vetëm në këtë mënyrë mund të sigurohet një paqe e qëndrueshme dhe një mbrojtje efektive ndaj kërcënimeve të jashtme. A jeni të gatshëm të mbështesni këtë ndryshim të domosdoshëm?