Sipas një studimi të fundit të kryer nga Dr. Michael Gerlich në një shkollë biznesi në Cyrih, përdorimi i tepruar i mjeteve të inteligjencës artificiale si ChatGPT nga të rinjtë mund të çojë në rënie të aftësive të tyre kognitive, veçanërisht në mendimin kritik dhe aftësinë për të përpunuar në mënyrë të pavarur informacionin.
Studimi zbuloi se pjesëmarrësit e moshës 17 deri në 25 vjeç, të cilët mbështeteshin më shumë në këto mjete për detyra akademike, tregonin rezultate më të ulëta në testet e mendimit kritik krahasuar me ata që përdornin më pak AI.
Kjo sugjeron se përdorimi i shpeshtë i AI mund të zvogëlojë aftësinë për të menduar në mënyrë të pavarur dhe për të zgjidhur probleme pa ndihmën e teknologjisë. Në këtë kontekst, shqetësimi është se kjo rënie në aftësitë mendore nuk është thjesht një çështje e performancës akademike; ajo mund të ndikojë thellë në mënyrën se si të rinjtë i qasen problemeve të jetës.
Një shembull i përmendur në studim është ai i një studenti nga Universiteti i New Yorkut, i cili, kur u pyet nëse ai e përdorte AI për të shkruar ese, u përgjigj se “ju më kërkoni të shkoj nga pika A në pikën B, pse të mos përdor një makinë për të arritur atje?” Kjo analogji ilustron sesi AI mund të ofrojë një rrugë më të lehtë drejt zgjidhjes së problemeve, por në të njëjtën kohë, ajo mund të pengojë zhvillimin e aftësive të mendimit të thellë dhe kreativ. Ekspertët e fushës theksojnë nevojën për një trajtim më të kujdesshëm të teknologjisë në arsim.
Më tej, duhet të theksohet se dallimi midis teknologjive ndihmuese tradicionale, si kalkulatorët apo shënimet, dhe AI është se këto të fundit shpesh i anashkalojnë proceset kognitive që janë të nevojshme për të nxitur mendimin kritik. Ekspertët paralajmërojnë se kjo shkelje e mënyrës tradicionale të të mësuarit mund të krijojë një brez të ri të rinjsh që i ikin sfidave intelektuale, duke u mbështetur tepër në makinat për përgjigje të menjëhershme.
Në një shoqëri ku informacioni është gjithmonë në dispozicion, është e lehtë për të rinjtë të mendojnë se kanë arritur një nivel të mjaftueshëm të njohurive përmes teknologjisë. Por, përballja me probleme të komplikuara dhe zhvillimi i zgjidhjeve kreative është thelbësore për suksesin në një botë të vazhdueshme në ndryshim. Pa këtë aftësi për të menduar kritikisht, të rinjtë mund të jenë të pafuqishëm për të përballuar sfidat që do t’u sjellë e ardhmja.
Në përfundim, studimi paralajmëron se mbështetja e tepruar në AI për detyra akademike mund të ketë pasoja afatgjata në aftësinë e të rinjve për të menduar në mënyrë kritike dhe për të përpunuar informacionin në mënyrë të pavarur. Prandaj, është e rëndësishme të përdoret AI me kujdes dhe të inkurajohet zhvillimi i aftësive të mendimit të thellë përmes praktikës dhe angazhimit aktiv në procesin e të mësuarit.
Më shumë se kurrë, është e nevojshme që institucionear e arsimit të ndërmarrin masa për të inkurajuar studentët të përfshihen në aktivitete që zhvillojnë aftësitë kritike dhe analitike, në mënyrë që të rrisin potencialin e tyre mendimor dhe të përgatiten për sfidat e jetës reale. Kjo ka të bëjë jo vetëm me arritjet akademike, por edhe me zhvillimin personal dhe profesional të individëve në epokën e informacionit.