Një pajisje jo-invazive e drejtuar nga teknologjia e Inteligjencës Artificiale (AI) me ndërfaqe tru-kompjuter (BCI) është zhvilluar nga kompania amerikane Cognixion dhe tani ka hyrë në fazën kyçe të testimit te pacientët. Dhjetë pacientë me sklerozë laterale amiotrofike (ALS) do të trajnohen me këtë pajisje, e cila ka për qëllim t’u lehtësojë atyre bisedat me anëtarët e familjes.
ALS ose sëmundja e Lou Gehrig është një sëmundje neurodegenerative progresive e neuroneve motorike, e cila shkakton humbje të ngadaltë të lëvizjes të vullnetshme. Ndërsa sëmundja përparon, pacientët humbasin aftësinë për të folur dhe për të komunikuar pa fjalë. Kjo e bën komunikimin dhe shprehjen e mendimeve dhe ndjenjave një sfidë të madhe për ata që e përjetojnë këtë sëmundje.
Të lindura nga nevoja për të kthyer këtë aftësi të humbur, pajisjet e reja BCI kanë avancuar ndjeshëm në dekadat e fundit. Fizikanti i njohur teorik Stephen Hawking e kaloi këtë problem me një sintetizues të specializuar të zërit, të dizajnuar nga Intel, i cili shndërronte lëvizjet e muskujve të fytyrës dhe pulsimet e syve të tij në fjalë. Pajisja e Hawkingut ishte një zgjidhje e jashtëzakonshme për nevojat e tij individuale, por tani përparimet teknologjike ofrojnë mundësi për pacientët me ALS që përjetojnë një përvojë më të afërt me komunikimin natyror.
Pajisja BCI e Cognixion, e quajtur Axon R, është një kufje që mund të ndjekë aktivitetin e trurit në mënyrë jo-invazive. Elektrodat e kufjeve janë vendosur në rajonin oksipital në pjesën e pasme të kafkës. Përdorimi i elektroencefalografisë (EEG), një teknikë standarde për të monitoruar aktivitetin e trurit, bën që kjo kufje të regjistrojë potencialet vizualë të evokuara në gjendje stabile (SSVEP), një sinjal të trurit që lëshohet si një reagim natyror ndaj një imazhi që dridhet në intervale të rregullta.
Nga ana tjetër, kufja përdor teknologjinë AR për të shfaqur opsione të ndryshme për shkronja, fjalë ose fraza për përdoruesin, dhe pastaj përdor sinjalin e trurit për të dekoduar zgjedhjet e tij. Ndryshe nga pajisja e Hawking-ut, përdoruesi nuk duhet të shikojë drejtpërdrejt fjalën/tekstin për të bërë një zgjedhje, por vëmendja e tij ndaj fjalës aktivizon sinjalin e trurit, duke e bërë procesin më intuitiv dhe më të shpejtë.
Cognixion ka përmirësuar pajisjen me një sistem ndihmës të drejtuar nga AI, i cili mund të ndihmojë pacientët të prodhojnë fjalim më shpejt. Ky sistem është i avancuar, sepse ai nuk është thjesht një funksion i përfundimit automatik të fjalëve, por një ndihmës i trajnuar për të kuptuar më mirë dhe interpretuar fjalimin ose shkrimin e çdo pacienti, duke ofruar një përvojë më të natyrshme komunikimi.
Përmes Axon-R, Cognixion ka për qëllim të ofrojë një komunikim “të shpejtë, pothuajse si bisedë”. Testimi klinik ka për qëllim të përcaktojë prioritetet që udhëzojnë zgjedhjen SSVEP dhe të përmirësojë dialogun midis pacientëve dhe kujdestarëve. Kjo është veçanërisht e rëndësishme për pacientët që ndodhen në etapat e fundit të jetës së tyre dhe kërkojnë mënyra për t’u shprehur për kërkesat dhe dëshirat e tyre për kujdesin e fundit.
Përveç pacientëve me ALS, pajisja mund t’i ndihmojë gjithashtu ata me paralizë cerebrale, sklerozë të shumëfishtë, epilepsi dhe gjendje të tjera të ngjashme. Ky zhvillim përfaqëson një hap të mahnitshëm drejt një të ardhmeje ku mungesa e aftësisë për të folur nuk do të jetë një pengesë për komunikim dhe shprehje. Ndërsa shumë kompani dëshirojnë të krijojnë pajisje BCI dhe t’i ofrojnë ato në treg, përfshirë Neuralink të Elon Musk, avantazhi i pajisjes Axon-R është natyra e saj jo-invazive që lehtëson përdorimin dhe qasjen për pacientët.
Cognixion ka planifikuar të fillojë këtë verë testimin e kësaj teknologjie me dhjetë përdorues, duke hapur mundësinë për një testim më të madh me 50 pacientë, nëse rezultatet e para janë pozitive. Kjo mund të ndihmojë në marrjen e miratimit për përdorimin e kësaj teknologjie revolucionare, e cila premton të transformojë përvojën e komunikimit për miliona njerëz në të gjithë botën, duke sjellë shpresë dhe një zë për ata që e kanë humbur aftësinë për të folur.