Edhe pse bizneset kosovare kanë kapacitet për të eksportuar produkte të djathit dhe mishit, ato vazhdojnë të përballen me sfida të vazhdueshme për të arritur tregjet e Bashkimit Evropian. Mungesa e përmbushjes së kërkesave për eksport është një nga arsyet kryesore që këto biznese nuk mund të shesin produktet e tyre. Ndërkohë, palët e interesuara po kërkojnë zgjidhje që do të ndihmonin në përmirësimin e situatës.
Bizneset lokale shprehin shqetësime të thella mbi ndikimin që ka kjo situatë në zhvillimin e tyre dhe në ekonomikën e vendit. Disa nga to kanë shprehur se dëmi nga mos-eksporti po rritet, me shumë që po humbin mundësi dhe klientë potencialë, duke përmendur edhe atë se kërkesat nga tregjet jashtë Kosovës kanë filluar të zvogëlohen.
Afaristi Burim Piraj thotë se janë duke u përballur me një barrierë të madhe; ai thekson se kërkesat për produktet e tyre janë të pranishme, por pengesat ligjore dhe procedurale po i mbyllin dyert. “Kemi kërkesa edhe nga Britania e Madhe, por ato janë zvogëluar ndjeshëm pasi krijohet bindja se ne nga Kosova nuk kemi kapacitet për t’i përmbushur standardet”, ka thënë ai.
Përfaqësuesit e Dhomës së Tregtisë dhe Industrisë janë të shqetësuar, duke theksuar se bizneset e Kosovës posedojnë përmbushje të plotë të kriterëve për export. Ata kërkojnë që institucionet të bashkëpunojnë për të siguruar një zgjidhje, duke u angazhuar për t’i mundësuar këtyre bizneseve një akses më të lehtë në tregjet evropiane.
Kushtrim Ahmeti, koordinator në Dhomën e Tregtisë, shpreh se përpjekjet për të arritur një zgjidhje janë të vazhdueshme. Ai thekson se kërkesa për produkte shtazore është e madhe, dhe se çdo ditë që kalon pa zgjidhje, ekonomia vendase e pëson. “Bizneset kanë nevojë për mbështetje dhe kjo është një lidhje e madhe ekonomike që rrezikon mundësinë e rritjes së punësimit”, tha ai.
Agjencia e Ushqimit dhe Veterinarisë (AUV) ka identifikuar disa kërkesa specifike që nuk janë përmbushur ende, të cilat duhet të plotësohen për t’i dhënë ‘dritën e gjelbër’ eksportit të produkteve shtazore. Lamir Thaçi, zëdhënës i AUV, ka nënvizuar se aktualisht vetëm një biznes nga Kosova ka arritur të eksportojë produkte të tilla në BE, që tregon se situata është tejet e vështirë.
“Për të avancuar procesin, duhet që ne si shtet të jemi anëtarë të organizatave të ndryshme ndërkombëtare, përfshirë edhe Organizata për Shëndetin e Kafshëve. Anëtarësimi i ndonjë organizate do të hapte mundësi për përmbushjen e kritereve të nevojshme”, tha ai, duke nënvizuar rëndësinë e bashkëpunimit ndërkombëtar.
RTK ka kërkuar një koment dhe nga Ministria e Tregtisë dhe Industrisë, por ata kanë kërkuar që për këtë çështje tu drejtohen AUV. Kjo tregon se është një situatë shumë komplekse dhe kërkon një angazhim të përbashkët nga të gjitha palët për të arritur një rezultat pozitiv.
Në përfundim, dëmi që po shkaktohet nga paaftësia për të eksportuar produktet shtazore noton një krizë më të gjerë ekonomike për Kosovën. Të gjitha palët e angazhuara duhet të punojnë së bashku për të siguruar një zhvillim të qëndrueshëm dhe potencial të përmirësimit në eksport, që do të ndihmonte jo vetëm bizneset, por gjithashtu dhe stabilitetin ekonomik të vendit.