Viti 2025 sjell një pikë kthesë për politikën e jashtme evropiane, me shumë sfida dhe mundësi të reja, veçanërisht në kontekstin e raportit Kosovë-Serbi.
Me inaugurimin e presidentit amerikan, Donald Trump, më 20 janar, Bashkimi Evropian do të përballet me një ndryshim të rëndësishëm në dinamikat globale. Politikëbërësit europianë po shikojnë me shqetësim mënyrën se si administrata e re amerikane do të ndikojë në vendimet dhe strategjitë e tyre në rajon, veçanërisht në Ballkanin Perëndimor.
Përveç kësaj, rritja e tensioneve në Ukrainë është në krye të agjendës evropiane. Evropa ka përballë një sfidë të madhe për të siguruar stabilitetin e Ukrainës dhe për të menaxhuar marrëdhëniet me Rusinë. Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky, ka kërkuar që asetet e ngrira ruse të përdoren për mbështetje ushtarake, çka tregon nevojën e madhe për bashkëpunim ndërkombëtar.
Bashkimi Evropian është po ashtu në procesin e shqyrtimit të sanksioneve ndaj Rusisë, një veprim që do të kërkojë pajtim mes të gjithë anëtarëve. Ndërsa Polonia ka marrë udhëheqjen e presidencës evropiane, shpresat për një paketë të re sanksionesh janë të larta, por përpjekjet do të kërkojnë një konsensus të vështirë mes shteteve anëtare.
Kur flasim për raportet Kosovë-Serbi, dialogu që ndërmjetësohet nga BE-ja është thelbësor. Pavarësisht përpjekjeve të kaluara, perspektiva për normalizim mbetet e paqartë. Me zgjedhjet e parashikuara në Kosovë më 9 shkurt, një ringjallje e bisedimeve të niveleve të larta pritet pas këtij procesi. Shefja e re e politikës së jashtme të BE-së, Kaja Kallas, do të përballet me sfida të mëdha për të drejtuar një dialog të suksesshëm midis dy vendeve.
Presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, dhe kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, derimë tani kanë shfaqur një vullnet të kufizuar për arritjen e një marrëveshjeje. Kjo ngre pyetje rreth efektivitetit të ndërmjetësimit të BE-së dhe se a do të arrijë Kallas të prodhojë rezultate kuptimplote. Diplomati i njohur, Peter Sorensen, pritet të luajë një rol kyç në përpjekjet për të rikthyer në binar dialogun e bllokuar.
Ndërkohë, vëllazëria e vendeve të Ballkanit Perëndimor është e rëndësishme për stabilitetin dhe bashkëpunimin në rajon. Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut janë duke punuar për anëtarësim në BE, ndërsa Bosnja e Hercegovina dhe Mali i Zi përballen me pengesa të konsiderueshme. Rreth shtatë kapituj negociatorë pritet të hapen për Shqipërinë, por rrugët e tjera drejt integrimit kanë nevojë për më shumë përpjekje dhe reforme nga vende të tjera për të ndjekur shembullin e saj.
Sidoqoftë, për Ukrainën dhe Moldavinë, viti 2025 ka potencial për vendime historike në hapjen e kapitujve të zgjerimit, ndonëse unifikimi i qëndrimeve mes vendeve të BE-së mbetet një sfidë.
Ndërsa qëndrimi i Gjeorgjisë vazhdon të mbetet i paqartë, tensionet politike brenda prisi të bllokut mund të rrisin vështirësitë e shtuara për vendet këto të cilat kërkojnë integrim. Interesi i vendeve evropiane për stabilitetin e Ballkanit dhe përballjen me destabilitetin global do të jetë thelbësor në formësimin e politikave të tyre për të ardhmen.
Me sfida të tilla në horizont, viti 2025 do të jetë një vit kritik për Bashkimin Evropian, për politikën e jashtme dhe për nisjen e një dialogu konstruktiv në Ballkan, sidomos mes Kosovës dhe Serbisë.