Agjencia ndërkombëtare e lajmeve “Reuters” i ka kushtuar një reportazh vendimit të paralajmëruar nga kryeministri Edi Rama për mbylljen e TikTok në Shqipëri, si masë kundër nxitjes së dhunës mes të rinjve, pas vrasjes tragjike të nxënësit 14-vjeçar pranë shkollës “Fan Noli” në Tiranë.
Vendimi që pritet të miratohet dhe të hyjë në fuqi në vijim mbështetet kryesisht nga prindërit, që e shohin këtë aplikacion si nxitës të konflikteve mes të rinjve, të cilët janë shpesh të ndikuar nga përmbajtjet tragjike që shpërndahen në platforma të tilla. Megjithatë, përfaqësues të opozitës, grupe të drejtave dhe pronarë biznesesh thonë se kjo masë kërcënon lirinë e shprehjes dhe ka pasoja për tregtinë, duke pasur parasysh se vendi po përgatitet për zgjedhjet e majit.
Ergys Katiaj, një pronar dyqani në Tiranë, ndan shqetësimin e tij. Çdo mbrëmje ai ngarkon një video në TikTok, duke u kujtuar klientëve se dyqani i tij ofron patate të skuqura, cigare dhe alkool gjatë natës. Tani, ai po përballet me një krizë që e detyron të rimendojë strategjinë e tij të marketingut, pasi vendimi për ndalimin e TikTok do ta detyrojë të gjejë mënyra alternative për të tërhequr klientë.
„Do të ketë një ndikim të madh në biznesin tim, sepse shumica e shitjeve janë përmes dërgesës, falë marketingut të TikTok,” tha Katiaj, ndërsa bënte dërgesat për në periferi të kryeqytetit. Ai thekson se aplikacioni ka qenë një mjet efektiv për komunikimin me klientët dhe për promovimin e produkteve të tij.
Kryeministri Edi Rama shpalli ndalimin më 21 dhjetor, duke e ndërlidhur atë me një incident tragjik në nëntor, kur një djalë 14-vjeçar u qëllua me thikë pas një sherri që kishte filluar online. Ky ngjarje ka rritur shqetësimet rreth ndikimit të mediave sociale në sjelljen e të rinjve dhe qeveria ka marrë masa për t’i dhënë fund dhunës që lidhet me to.
Vendimi i qeverisë ka tërhequr vëmendjen e shumë aktivistëve të të drejtave të njeriut dhe biznesmenëve, të cilët shprehin frikën se një ndalim i tillë i mediave sociale mund të krijojë një precedent të rrezikshëm. “Kjo krijon mundësinë që çdo qeveri të mbyllë platforma të ndryshme sipas dëshirës,” deklaroi Orkidea Xhaferaj nga SCiDEV, e cila shqetësohet për implikimet e tilla në lirinë e shprehjes dhe të drejtën për t’u organizuar politikisht.
TikTok ka reaguar ndaj këtij vendimi, duke kërkuar “sqarime urgjente” nga qeveria shqiptare. Ata theksojnë se video të lidhura me incidentin tragjik ishin postuar në platforma të tjera, duke e sfiduar argumentin e qeverisë për ndalimin e tyre. Kjo ka sjellë një debat të ashpër mbi mënyrën se si mediat sociale ndihmojnë apo dëmtojnë rininë dhe shoqërinë.
Protestat e dhunshme në Shqipëri vitin e kaluar, në përgjigje të burgosjes së kundërshtarëve politikë, e bënë Qeverinë Rama të përballet me presionin e brendshëm dhe kritikët pas një viti të trazirave sociale. Liderët e opozitës kanë akuzuar qeverinë për përpjekje për të shtypur kritikët dhe për ta parë ndalimin e TikTok si një mënyrë për t’i censuruar ata.
Ndërkohë, ndërsa Rama mbron vendimin e tij si një masë për mbrojtjen e të rinjve, imazhi i djalit të vrarë është bërë një simbol i dhimbjes dhe shqetësimeve të shoqërisë shqiptare për dhunën dhe ndikimin e teknologjisë në jetën e të rinjve. “Pse duhet të lejojmë platforma që promovojnë dhunën?” pyeti ai në një konferencë për median pas shpalljes së vendimit, duke nxitur një debat të ashpër mbi lirinë e fjalës dhe kufizimet që mund të vendosen në emër të sigurisë publike.
Diskutimi rreth lirisë së shprehjes dhe mediave sociale do të vazhdojë të jetë një çështje e nxehtë në Shqipëri, veçanërisht tani që vendi përgatitet për zgjedhjet e ardhshme, ku ndikimi i mediave sociale është i paanshëm. Disa frikësohen se ndalimi i TikTok do të çojë në kontroll akoma më të fortë të informacionit dhe mundësive për të shprehur mendimet dhe idetë e opozitës.