Cili është sekreti për të jetuar deri në 100 vjet?
Më shumë njerëz se kurrë më parë po arrijnë këtë moshë, përfshirë edhe në Mbretërinë e Bashkuar – në vitin 2022, kishte rreth 15,100 njerëz që kishin arritur 100 vjeç.
Nëse pyet një individ që ka arritur këtë moshë të shënuar, ata mund të kenë teorinë e tyre personale, ndoshta për dietën e tyre, një pije të vogël në ditë, ose një qasje pozitive ndaj jetës, përcjell InfoKosova.
Megjithatë, tani shkencëtarët mendojnë se kanë gjetur një mënyrë për të parashikuar se kush do të arrijë 100 vjet.
Ata që jetojnë deri në 100 vjet kanë biomarkues të ndryshëm, ose molekula biologjike, në gjakun e tyre në krahasim me ata që nuk e arrijnë këtë moshë.
Studimi, i publikuar në revistën GeroScience, është më i madhi deri më tani dhe mund të nënkuptojë që një test i thjeshtë gjaku mund të zbulojë kush mund të jetojë përtej ditëlindjes së tyre të 100-të.
Shkencëtarët, përfshirë ata nga Instituti Karolinska, analizuan të dhëna nga 44,000 suedezë që u nënshtroheshin vlerësimeve shëndetësore në moshat 64 deri në 99 vjeç. Pjesëmarrësit u ndoqën më pas përmes regjistrit suedez për deri në 35 vjet.
Nga pjesëmarrësit e ndjekur, vetëm 1,224, ose 2.7%, jetuan deri në 100 vjet – dhe shumica dërrmuese e tyre ishin femra (85%).
Studiuesit përdorën 12 biomarkues për të shqyrtuar inflamacionin, metabolizmin, funksionin e mëlçisë dhe të veshkave, si dhe mundësinë e kequshqyerjes dhe anemisë. Studiuesit gjithashtu shqyrtuan albuminën, e cila është një biomarkues që përdoret për ushqimin.
Markeri i lidhur me inflamacionin ishte acidi urik, i cili është një produkt mbeturinash nga prishja e ushqimeve të caktuara. Markera të tjerë përfshinin glukozën dhe kolesterolin që matin gjendjet dhe funksionin metabolik.
Kreatinina, një tjetër produkt mbeturinash për shkak të prishjes së ushqimit dhe që lidhet me funksionin e veshkave, gjithashtu u mat, si dhe hekuri për të shqyrtuar nivelet e anemisë.
Studiuesit zbuluan se përveç një enzime të mëlçisë dhe albuminës, biomarkuesit e tjerë ishin të lidhur me gjasat e një personi për të arritur 100 vjet. Ata që kishin nivele të rritura të kolesterolit total dhe hekurit kishin më shumë mundësi të bëheshin centenarianë sesa ata me nivele më të ulëta.
Por për biomarkuesit e glukozës, kreatininës, acidit urik dhe enzimës së mëlçisë, nivelet më të ulëta ishin të lidhura me shanse më të larta për të jetuar përtej 100 vjetësh.
Në një artikull në The Conversation, studiuesit shkruan: “Ne zbuluam se, në përgjithësi, ata që arritën ditëlindjen e tyre të njëqindtë priren të kenë nivele më të ulëta të glukozës, kreatininës dhe acidit urik që nga vitet e gjashtëdhjeta e tutje.
“Edhe pse vlerat mesatare nuk ndryshonin ndjeshëm midis centenarianëve dhe jo-centenarianëve për shumicën e biomarkuesve, centenarianët rrallëherë shfaqnin vlera tepër të larta ose të ulëta.”
Ata thanë se megjithëse ndryshimet që u zbuluan ishin të vogla, ato sugjerojnë një lidhje të mundshme midis shëndetit metabolik, ushqimit dhe jetëgjatësisë së jashtëzakonshme.
Megjithatë, autorët thanë se kërkimi i tyre nuk lejon ndonjë përfundim mbi cilët faktorë të stilit të jetesës apo gjene janë përgjegjës për vlerat e biomarkuesve.
“Është e arsyeshme të mendohet se faktorë si ushqimi dhe konsumi i alkoolit luajnë një rol,” shkruan ata.
“Të mbani nën vëzhgim vlerat e veshkave dhe mëlçisë, si dhe glukozën dhe acidin urik ndërsa plakesh, ndoshta nuk është një ide e keqe.” /InfoKosova/
Burimi: METRO.CO.UK