Largimi i të rinjve nga Kosova po shihet si një sfidë që kërkon vëmendje urgjente nga institucionet.
Ky fenomen nuk është i ri, por duket se ka marrë përmasa alarmante vitet e fundit. Të rinjtë, të cilët përbëjnë një pjesë të konsiderueshme të popullsisë së Kosovës, ndihen të detyruar të braktisin vendin e tyre për të kërkuar mundësi më të mira në vende të tjera. Kjo situatë është e ndërlidhur me shkallën e papunësisë, mungesën e mundësive të arsimimit dhe kushteve optimale të jetesës.
Ekspertët janë të shqetësuar për këtë tendencë. Egzon Osmanaj, menaxher i programit në Fondacionin Friedrich Ebert (FES), thekson se largimi i të rinjve është një problematikë jo vetëm për Kosovën, por për tërë rajonin. Kjo sfidë bazohet në nevojën për një mirëqenie më të lartë dhe kushte më të mira jetese, që e detyron rininë të kërkojë një jetë më të mirë jashtë kufijve të vendit të tyre.
“Normalisht është shqetësuese duke marrë parasysh që Kosova ka popullsinë më të re në rajon dhe në Evropë. E ardhmja e vendit është e varur nga rinia, dhe nuk mund të injorohet rëndësia e investimeve në këtë grupmoshë,” shton Osmanaj. Ai thekson se ndonëse shumë të rinj shprehin dëshirën për të emigruar, shumë prej tyre nuk janë të sigurt nëse do të ndërmarrin një veprim të tillë.
Një tjetër element shqetësues është shkalla e papunësisë mes të rinjve, e cila arrin rreth 41 për qind. Osmanaj sqaron se një pjesë e këtyre të rinjve nuk po kërkojnë punë aktivisht, duke u angazhuar në studime ose trajnime, ndërsa disa prej tyre janë duke pritur mundësi për t’u larguar nga vendi. Kjo situatë krijon një cikël të mbyllur, ku papunësia e lartë rezulton në dëshpërim dhe largim nga vendi.
Kryetari i Forumit Rinor të LDK-së, Paris Guri, kritikon qeverinë për mungesë të veprimit konkret dhe për keqinformimin e opinionit publik mbi situatën e të rinjve. Ai thekson se qeveria po manipulon me shifra dhe realitetin e largimit të rinisë nga vendi. “Mungesa e shpresës është një nga arsyet kryesore pse të rinjtë po ikin,” shprehet ai.
Situata politike në Kosovë është gjithashtu një faktor influencues në dëshirën e të rinjve për të emigruar. Diskursi politik i ashpër, korrupsioni dhe padrejtësitë sistematike në tregun e punës janë disa nga arsyet për të cilat rinia nuk ndjen siguri për të ardhmen e tyre. Këto kushte krijojnë një atmosferë të papërshtatshme për zhvillimin e potencialit të saj.
Një pjesë e madhe e të rinjve të punësuar, për këtë arsye, janë të angazhuar në sektorin e IT-së, ku kanë përfituar njohuri përmes kurseve online. Kjo tregon nevojën për diversifikim të mundësive arsimore dhe trajnimeve për të rinjtë kosovarë në mënyrë që ata të mos ndihen të detyruar të emigrojnë. Kjo sfidë kërkon veprim të shpejtë dhe konkret nga institucionet e Kosovës.
Prandaj, është e domosdoshme që institucionet të ndjekin politika që e përmirësojnë situatën për të rinjtë. Investimet në arsim, krijimi i vendeve të punës dhe promovimi i një ambienti politik dhe ekonomik të qëndrueshëm do të ishin hapa të rëndësishëm për të ndaluar këtë trend të largimit dhe për ta mbajtur të rinjtë në vendin e tyre.