Autoriteti për Informim mbi Dokumentet e ish-Sigurimit të Shtetit ka shpërndarë dokumente të reja, që heqin siparin mbi një periudhë të errët të jetës së këngëtares së njohur dhe ikonës kombëtare, Parashqevi Simaku.
Sipas këtyre dokumenteve, në vitin 1989, ajo u bë objekt i hetimeve nga Sigurimi i Shtetit për shkak të akuzave që i ishin bërë lidhur me aktivitetet e saj në Qytetin Studenti. Gjatë performancave të saj, u dëgjuan brohorima të fuqishme kundër regjimit komunist, duke çuar kështu në hapjen e një dosjeje të veçantë për të.
Këto informacione, të zbuluara nga Autoriteti, zbulojnë përpjekjet e regjimit për të kontrolluar çdo formë proteste dhe censurë në të gjitha sferat e jetës, përfshirë edhe muzikën, e cila mund të shprehte mëdyshjen dhe kundërshtimin ndaj ideologjisë shtypëse të atyre viteve.
Postimi i plotë i Autoritetit për Informim mbi Dokumentet e ish-Sigurimit të Shtetit reflekton jo vetëm një ngjarje të veçantë, por gjithashtu përbën një dëshmi të fuqishme të forcës së rinisë për të shprehur lirinë e munguar, edhe në format më të thjeshta të reagimit ndaj shtypjes dhe ndëshkimit.
Koha: Tiranë, ora 21:34, data 21.03.1989. Në Qytetin e Studentëve, pas përfundimit të emisionit televiziv “Muzikë për të gjithë”, tri studente të Institutit të Lartë të Arteve filluan të këndonin këngë dashurie. Atëherë iu bashkuan djem dhe vajza nga godinat e tjera, duke brohoritur parulla si “Rroftë Instituti” dhe “Artet janë bota”. Pas pak, nga godina 5 dëgjohen thirrje entuziaste: “Viva Parashqevi, viva!”, “Poshtë fashizmit!” dhe këngë si “Eja, mblidhuni këtu, këtu, bashkë me ne”.
Ngjarja në fjalë e organizuar nga studentët reflektonte një moment të veçantë kur arti dhe emocionet personale thyenin kufinjtë e frikës dhe censurës. Këto thirrje, pavarësisht se ishin simbolike, dëshmonin se, në një kohë kur gjithçka dukej e errët dhe e zymtë, njerëzit kishin nevojë për një zë të lirë dhe një fytyrë që e përfaqësonte shpresën.
Pas dekadash izolimi dhe kontrolli të çdo aspekti të jetës kulturore dhe arsimore nga regjimi komunist, çeshtja e lirisë dhe shprehjes artistike ishte në mendjen e rinisë. A ishin këto thirrje të rinisë për një jetë më të mirë dhe për lirinë që ata e dëshironin aq fort, një nevojë për çlirim nga ngufatja e ideologjive të gabuara?
Duke reflektuar mbi këto ngjarje, ne kuptojmë se njohja e historisë është thelbësore për shoqërinë. Një popull mund të krijojë figura simbolike që pasqyrojnë aspiratat për liri dhe drejtësi, duke bërë që kujtesa kolektive të mos harrojë dhimbjen e kaluar. Kjo është një mësim i rëndësishëm për ne të gjithëve.
Siç theksohet nga shkrimtari argjentinas Ernesto Sabato, “Nuk janë idetë ato që e kanë shpëtuar botën; është shpresa e njerëzve që vendos të mbijetojë”. Ky thënie pasqyron ndjeshmërinë njerëzore që shpesh ka qenë forcë motivuese për ndryshime të mëdha, sidomos kur ajo është e kombinuar me pasionin për artin dhe kulturën.
Referenca arkivore: Fondi arkivor i AiDSSH-së, Dosja nr. 256 e vitit 1989, deklasifikuar me vendim nr. 12, datë 7.5.2020. Dokumentet tona shërbejnë si burim dhe reflektim për brezat e ardhshëm, duke ndihmuar në krijimin e një kujtese më të qartë për historinë tonë kolektive.
Shiko foton:
