Ndaloni së lexuari nëse jeni të ndjeshëm, por sistemi i parë për transplantim të kokës në botë është zbuluar – me shpresat për të filluar operacionet brenda tetë viteve.
Start-up-i i neuroshkencës dhe inxhinierisë biomedikale BrainBridge ka zbuluar konceptin e tij të stilit shkencor-fiksion në një video tetë minuta të gjatë – e plotë me efekte zanore tronditëse, përcjell InfoKosova.
Në demon e krijuar me CGI, sistemi plotësisht robotik heq njëkohësisht kokat e trupave të dhuruesit dhe marrësit përpara se t’i ndërrojë njëra mbi tjetrën përmes një rripi transportues të përgjakshëm.
Nuk ka asnjë njeri të pranishëm (përveç pacientëve) ndërsa krahët robotikë dhe një gamë e gjerë lazerësh fillojnë punën, duke përdorur inteligjencën artificiale (IA) për të udhëhequr operacionin jashtëzakonisht kompleks – dhe ende thjesht teorik.
BrainBridge thotë se sistemi do të ofrojë shpresë të re për pacientët që vuajnë nga sëmundje të pashërueshme si kanceri terminal, sëmundje neurodegjenerative si Alzheimeri dhe Parkinsoni, dhe paraliza.
Megjithatë, një nga disa pengesat kryesore për t’u kapërcyer është paaftësia e mjekësisë deri më tani për të riparuar në mënyrë adekuate dëmtimet e nervave dhe palcës kurrizore. Pa këtë, çdo marrës i transplantit të kokës do të ishte vetë i paralizuar nga qafa poshtë.
Aktualisht, kompania është në procesin e rekrutimit të specialistëve për të ndihmuar në kapërcimin e këtyre pengesave dhe shpreson se zbulimi i konceptit do të “tërheqë talentet më të mirë nga e gjithë bota të interesuar për të shtyrë kufijtë e shkencës biomedikale dhe për të ndryshuar botën për më mirë.”
“Në afat të shkurtër, presim që projekti të rezultojë në përparim në rindërtimin e palcës kurrizore dhe transplantimin e trupit të plotë,” tha BrainBridge.
“Por në afat të gjatë, projekti do të zgjerohet në fusha që do të transformojnë kujdesin shëndetësor ashtu siç e njohim.”
Koncepti është produkt i udhëheqësit të projektit me bazë në Dubai, Hashem Al-Ghaili, një bioteknolog dhe komunikues shkencor.
“Çdo hap i konceptit BrainBridge është menduar me kujdes bazuar në kërkime të gjera shkencore që janë kryer dhe publikuar nga ekspertë në fusha të ndryshme të shkencës,” tha ai.
“Qëllimi i teknologjisë sonë është të shtyjmë kufijtë e asaj që është e mundur në shkencën mjekësore dhe të ofrojmë zgjidhje inovative për ata që luftojnë me sëmundje kërcënuese për jetën.”
Për transplantin, dhuruesi do të jetë një pacient me tru të vdekur, me një trup funksional dhe organe vitale në gjendje të mirë.
Megjithatë, procesi nuk ndalet këtu, me plane për të kryer gjithashtu një transplant fytyre nga dhuruesi. Transplantet e fytyrës tashmë po ndodhin me sukses të madh, por janë operacione jashtëzakonisht komplekse që kërkojnë muaj planifikimi dhe ekipe të shumta kirurgjike.
Sipas planeve të BrainBridge, operacioni do të kryhet përsëri duke përdorur të njëjtin kirurg robotik të fuqizuar nga IA si transplantimi i kokës.
Një deklaratë nga kompania shtoi:
“Procesi përdor sisteme robotike të avancuara me shpejtësi të lartë për të parandaluar degradimin e qelizave të trurit dhe për të siguruar përputhshmëri të përsosur.”
“Procedura e tërë udhëhiqet nga imazhet në kohë reale në nivel molekular dhe algoritmet e IA për të lehtësuar ribashkimin e saktë të palcës kurrizore, nervave dhe enëve të gjakut.”
Me procesin ende në fazën e konceptit, ka pak informacione të sakta se si do të funksionojë operacioni, por video promovuese përfshiu detaje se si do të ftohen trupat dhe do të përdoret polietileni glikol (PEG) për të ndihmuar “ngjitjen” e shtyllës kurrizore përsëri së bashku. PEG tashmë përdoret për të trajtuar dëmtimet e palcës kurrizore.
Pas operacionit, do të ofrohet rehabilitim fizik i konsiderueshëm dhe mbështetje psikologjike, pas katër javësh në koma të induktuar për të lejuar shërimin e vendeve të transplantit.
Por sa realist është që njerëzit do të jenë ndonjëherë në gjendje të ndërrojnë trupa?
Ideja është një që ka kapur imagjinatën për shekuj, jo më pak falë tregimit të Mary Shelley për përbindëshin e Frankenstein-it, një krijesë e krijuar nga pjesë të ndryshme të trupit, duke përfshirë edhe nga kafshët.
Transplanti i parë i regjistruar i kokës u përpoq në një qen në vitin 1908, pa sukses.
Dr. Vladimir Demikhov vazhdoi punën në vitet 1950 kur bashkonte një kokë të gjallë mbi qen të tjerë, duke krijuar efektivisht qen me dy koka. Kjo nuk kualifikohej teknikisht si transplant kokë, dhe asnjë nga subjektet nuk jetoi gjatë, pa surprizë.
Në vitet 1970, shkencëtari Dr. Robert White kreu një transplant kokë, ose “këmbim cefalik”, në një majmun rhesus. Kafsha thuhet se mbijetoi për tetë ditë dhe ishte në gjendje të shihte, dëgjonte, ndjente dhe kafshonte një nga kolegët e Dr. White, por nuk ishte në gjendje të lëvizte trupin e ri, sepse ekipi nuk mund të ribashkonte palcën kurrizore.
Ai kreu rreth 30 transplante të tilla.
Së fundmi, neurokirurgu kontrovers Sergio Canavero tha se kishte kryer me sukses një transplant kokë njerëzore. Megjithatë, si dhuruesi ashtu edhe marrësi ishin të vdekur, duke vënë në dyshim se si mund të matet saktësia e suksesit.
Ai tani shpreson që transplantimi i parë i kokës së gjallë është “vetëm përreth qoshes”, dhe kishte planifikuar të kryente operacionin në një burrë me sëmundje terminale, i cili ndryshoi mendje pasi ra në dashuri.
Bioetisti Dr. Paul Root Wolpe tha se operacioni i propozuar “ecën në një vijë të hollë midis kujdesit mjekësor dhe vrasjes,” sipas Daily Star.
Për momentin, për shumicën, transplantet e kokës mbeten shumë larg dhe mund të mos jenë kurrë të realizueshme.
Megjithatë, përparimet e bëra duke u përpjekur për të arritur atje – nëse bëhen në mënyrë etike – mund të përkthehen në hapa të mëdha përpara në kujdesin mjekësor, veçanërisht në fushën e dëmtimeve të palcës kurrizore.
Nëse kokat do të ndërrohen ndonjë ditë si pjesë makinash në një fabrikë mbetet për t’u parë. Por BrainBridge argumenton se, pa një trup të brishtë të bezdisshëm, truri mund të jetojë për disa qindra vjet.
A do të thotë kjo që jetesa për shekuj do të bëhet një ditë aq e thjeshtë sa ndërrimi i një trupi me një tjetër?/Metro UK/
Shiko Videon: