Studimet moderne tregojnë se prania aktive e një babai është një ndër faktorët më të fortë që përcaktojnë suksesin e një fëmije, si në shkollë ashtu edhe në jetë.
Fëmijët që rriten me një baba të përfshirë kanë më shumë disiplinë, vetëbesim dhe aftësi për të marrë vendime të qëndrueshme në të ardhmen.
Organizata si National Fatherhood Initiative dhe Departamenti Amerikan i Arsimit kanë konfirmuar se fëmijët me baballarë aktivë janë dukshëm më të suksesshëm në shkollë dhe më të qëndrueshëm emocionalisht sesa ata që rriten pa këtë figurë. Një raport i U.S. Department of Education tregon se fëmijët me baballarë që marrin pjesë në aktivitetet shkollore kanë më shumë gjasa të kenë nota të mira dhe më pak probleme të sjelljes.
Edhe pse përqindjet e përmendura shpesh – si 43% më shumë gjasa për nota A apo 33% më pak përsëritje klase – nuk janë plotësisht të verifikuara në literaturën shkencore, ato bazohen në prirje reale që vërehen në shumë hulumtime afatgjata. Ekspertët theksojnë se efekti nuk vjen vetëm nga prania fizike, por nga përfshirja emocionale, komunikimi i qëndrueshëm dhe shembulli personal që babai i jep fëmijës.
Një baba që udhëzon me durim, që i mëson fëmijës përgjegjësinë dhe që mbetet i pranishëm në çdo hap, krijon një strukturë të brendshme që ndihmon në formimin e karakterit dhe qëndrueshmërisë. Psikologët e zhvillimit fëmijëror pranojnë se fëmijët që ndjejnë mbështetjen e babait priren të jenë më të sigurt në vendimmarrje, më të qetë në përballjen me dështimet dhe më të motivuar për të arritur sukses.
Hipoteza që po fiton gjithnjë e më shumë terren në psikologjinë moderne është se figura e babait ndikon jo vetëm në sjellje, por edhe në mënyrën se si truri i fëmijës formon sistemin e vet emocional. Disa neuroshkencëtarë po studiojnë nëse kontakti i vazhdueshëm me një baba të përfshirë mund të ndikojë në mënyrën se si zhvillohet korteksi prefrontal, zona e trurit që lidhet me vendimmarrjen dhe vetëkontrollin.
Për më tepër, studimet tregojnë se edhe kur babai biologjik mungon, një figurë tjetër mashkullore – si një njerk, dajë, apo mentor – mund të prodhojë pothuajse të njëjtin efekt pozitiv, për sa kohë që krijon lidhje emocionale dhe ndjen përgjegjësi për zhvillimin e fëmijës. Kjo tregon se rëndësi nuk ka vetëm ADN-ja, por përkushtimi, koha dhe prania e ndershme.
Një baba i përfshirë nuk është thjesht kujdestar; ai është një arkitekt i karakterit. Ai formëson besimin, ndërton guximin dhe ngulit në fëmijë ndjenjën e drejtësisë dhe vetëvlerësimit. Ndoshta prandaj shoqëritë me figura të forta prindërore kanë më pak kriminalitet, më shumë stabilitet social dhe brez të rinj më të përgatitur për të përballuar realitetin.
Sipas disa hipotezave të reja sociologjike, mungesa e figurës së babait mund të krijojë boshllëqe që më vonë shfaqen si pasiguri, agresivitet apo mungesë e motivimit. Këto ide janë ende në fazë studimi, por shumë ekspertë e shohin rolin e babait si një forcë transformuese në zhvillimin njerëzor. Për këtë arsye, mesazhi që del është i qartë: një baba që merr kohë, dëgjon, udhëzon dhe jep shembull, është investimi më i çmuar që një fëmijë mund të ketë.